ارزيابي و تعيين بازده ماشين‌هاي بوجاري بذر گندم

Evaluation and Determination of Cleaning Machine Efficiency for ‎ Wheat Seed

پس از برداشت گندم، بوجاري اين محصول از ناخالصي‌ها براي تهيه بذر، انباركردن محصول، فرآوري و مصرف آن از ضروريات ‏است. براي انتخاب نوع ماشين بوجاري كه بيشترين ناخالصي‌ها را از نمونه‌هاي ارقام گندم پاك كند و داراي بازدهي بيشتر باشد، ‏سه نوع ماشين بوجاري مختلف مورد آزمايش قرار گرفت تا عملكرد آن ها روي ارقام گندم شمال خوزستان بررسي شود. اين سه ‏ماشين عبارت‌اند از: 1- ماشين بوجاري آرماشين (‏AR machine‏) مدل5000 ‏A.R.S، ساخت ايران؛ 2- ماشين بوجاري كيمبريا ‏‏(‏Cimbria‏)، ساخت دانمارك؛ و 3- ماشين بوجاري گلدسات (‏Goldsaat‏)، مدل100 ‏‎ G.Sساخت آلمان. فرآيند بوجاري كردن در ‏قالب آزمايش فاكتوريل با طرح پايه كاملاً تصادفي با چهار فاكتور: نوع ماشين (سه نوع)، ميزان تغذيه (در دو سطح 70 و 95 ‏درصد ظرفيت اسمي ماشين)، ميزان باد (در سه سطح شرايط كاري تنظيم شده، كمتر و بيشتر از آن) و سه رقم بذر گندم (چمران، ‏ويريناك و بهرنگ) با سه تكرار اجرا و پس از تجزيه و تحليل داده‌ها، ميانگين‌ها با استفاده از آزمون چند دامنه‌اي دانكن مقايسه شدند. اثر اين عوامل بر بازده كل بوجاري بررسي شد. براي انتخاب الك مناسب، الك مبنا تعريف و ‏بر همين اساس اندازه مناسب براي الك بالايي و پاييني با توجه به رقم گندم انتخاب و روي هر ماشين نصب شد. تحليل نتايج ‏آماري داده‌ها نشان داد هر چهار فاكتور اثر معني‌داري بر بازده كل بوجاري دارند و مشخص شد كه ماشين كيمبريا با بازده كل ‏بوجاري 72/86 درصد داراي بيشترين بازده و ماشين‌هاي بوجاري گلدسات و آرماشين به ترتيب با 59/81 و 64/80 درصد بعد از ‏آن قرار دارند. همچنين، جدا كردن ناخالصي‌ها از رقم بهرنگ با بازده بوجاري 31/84 درصد بهتر از ارقام چمران و ويريناك ‏انجام گرفت. ضمناً مشخص شد كه كاهش ميزان تغذيه و همچنين افزايش ميزان باد، باعث افزايش بازده كل بوجاري‌ مي‌شود. ‏

Cleaning wheat of impurities post-harvest is necessary to prepare the wheat seed for storage, production, ‎and consumption. This study investigated three machines to clean impurities from wheat samples with the ‎greatest efficiency by wheat variety in northern Khuzestan province. The three cleaning machines were the ‎A.R. S5000 (Iran), Cimbria (Denmark) and Goldsaat G.S.100 (Germany). The study was a completely ‎randomized factorial design for machine type, amount of feed (70% and 95% of machine nominal ‎capacity), airstream level (three levels) and wheat seed type (Chamran, Virinak, Behrang). The effect of ‎these factors was studied on the total efficiency of the cleaning machines. The base sieve size was defined ‎by wheat variety and installed as the upper and lower sieves every machine. The results of statistical ‎analysis showed the Cimbia machine had the greatest cleaning efficiency (86.72%). The A.R. S5000 and ‎Goldsaat had 80.64% and 81.59% total efficiency, respectively. The impurities in the Behrang variety ‎were cleaned more efficiently (84.31%) than the Chamran and Virinak varieties. As the amount of feed ‎decreased and the amount of airstream increased to terminal velocity the total efficiency of the cleaning ‎increased. ‎