جايگاه و نقش رييس‌جمهور در نظام‌هاي مختلف جمهوري

The Status and Functions of the President in Different Presidential Systems

در هر مطالعه حقوقي راجع به نهادهاي سياسي آنچه در درجه اول اهميت قرار دارد، بررسي نقش و كاركرد ساختارهاي رسمي چونان پديده‌اي حقوقي در متن آرايش نيروهاي اجتماعي در جامعه سياسي است، تا بلكه بتوان از شماي مفروض نظام سياسي، آن گونه كه در قانون (اساسي) توصيف شده، در پرتو متغيرهاي بيروني به توصيف و تبيين شكل و كاركرد نظام سياسي واقعاً موجود دست يافت. بنابراين پيش از هر بحث حقوقي راجع به جايگاه و نقش روساي جمهور ابتداياً بايد مجموعه عوامل نهادي و غيرنهادي، فردي و اجتماعي كه در توصيف و تبيين عيني يا علمي موضوع نقش دارند را از هم بازشناخت. متغيرهاي مزبور در تبيين يافته‌ها و داده‌هاي موجود راجع به جايگاه و مصاديق نقش‌هايي كه روساي جمهور در رژيم‌هاي سياسي مختلف (از جمله رييس‌جمهوري اسلامي ايران) رسماً يا عملاً برعهده دارند، به ما كمك مي‌كند. در اين ميان بررسي عوامل و متغيرهايي همچون نحوه انتخاب روساي جمهور، موقعيت رسمي و جايگاه قانوني آن‌ها، وظايف و در عين حال مسيوليت‌ها و مصونيت‌هايي كه روساي جمهور از آن برخوردارند مي‌تواند به نوبه خود ما را در شناخت كاركردها و نقش‌هاي منصب رياست جمهوري در نظام‌هاي مختلف ياري دهد.

In any legal study on political institutions, what has priority is to examine the role and functions of the official structures as legal phenomena in the context of social forces in political society so that, through studying the political regime as described in the constitution in the light of external variables, the political regime as actually exists could be explored. Thus before embarking on any legal study on the status and functions of the presidency, a distinction must be recognized between institutional factors and non-institutional ones, individual elements and social ones that play a role in the scientific study. These variables help us illustrate existing data and findings on status and the functions the president has, officially or actually, in different political regimes (including the president of the Islamic Republic of Iran). Amongst these, factors such as how to elect the president, the official status of president, presidential powers as well as duties and immunities, in turn, may contribute to understanding the office of the presidency in different presidential regimes.