نقش تعاليم اسلام در كاهش بحران‌هاي زيست محيطي

The Role of Islamic Teaching on Reduction of Environmental Crises

تخريب محيط زيست در سراسر جهان يكي از سه دغدغه اصلي انسان است. در نتيجه حوادث آثار گسترده كه منجر به خسارات فيزيكي، تخريب حيات، و يا تغييرات وسيع در محيط زيست مي‌شود، رخ مي‌دهد. اين وقايع مي‌توانند خسارات زيادي به اموال، زندگي، اقتصاد و فرهنگ مردم وارد كند. بعضي از اين بحران‌هاي اخير در اين مقاله آورده شده است. بيشتر اين وقايع اگر نه تمامي آنها نتيجه دخل و تصرف لجام گسيخته انسان در محيط زيست و بهره‌كشي بي ‏حد و حصر او از منابع طبيعي است. از منظر اسلام مالك مطلق طبيعت و مخلوقات، خداوند متعال و انسان خليفه او بر روي زمين است. خليفه و نماينده بودن انسان اقتضا مي‌كند كه تصرف او در زمين همانند تصرف امانت دار باشد. طبيعت ملك خاص هيچ يك از نسل‌هاي بشري نيست تا هر طور كه خواست در آن تصرف كند، بلكه ميراث همه بشر است كه از نسلي به نسل ديگر به ارث مي‌رسد. لازمه امانت داري انتقال محيط پاك و سالم به نسل‌هاي بعدي است. از منظر قرآن كريم همان‌طور كه انسان داراي كرامت است، همه موجودات طبيعت نيز مقدسند زيرا همه اجزاي طبيعت تسبيح گوي حق هستند. بر اين اساس، انسان در مقابل همه چيز، از جمله حيوانات و طبيعت اطراف خود مسيوليت دارد. مهم‌ترين وظيفه انسان در قبال طبيعت اصلاح در زمين و اجتناب از فساد در آن است. يكي از وجوه اصلاح زمين، عمران و آبادي است. منظور از عمران در زمين، تامين اصول زيست محيطي براي حيات همه موجودات زنده است. احكام اسلام درباره محيط زيست فراوان و متنوع است. انسان به موجب اين احكام موظف است از آلوده كردن آب و خاك و هوا پرهيز كرده، درخت كاشته و با حيوانات با رافت و مهرباني رفتار كرده، از آنها حمايت كند و تنوع زيستي را برهم نزند.

Environmental degradation all over the world is one of the three major concerns of the human being. Depletion of fresh water sources on earth, ozone layer depletion, soil degradation, intensive farming, climate change and temperature increase, biodiversity loss, population increase, poverty, pollution, extinction of rare species, biological extinction and endangered species are the main environmental issues of our planet. A man-made disaster or technological hazard that has come to fruition, resulting in an event of substantial extent causing significant physical damage or destruction, loss of life, or drastic change to the environment. It is a phenomenon that disasters can cause damage to life, property and destroy the economic, social and cultural life of people. Some of the major world environmental disasters are mentioned in this paper. According to Islam, the absolute owner of the nature and creatures are God, and man is the vicegerent of God on the earth. Acting as a good trustee requires man to leave a clean and healthy environment for future generations. According to Quranic versus and narrations, man is responsible for everything, and this rule denotes that man has responsibility for developing and improving the earth and observing the rights of other creatures.