تنوع ژنتيكي جمعيت‌هاي اسپرس (Onobrychis altissima Grossh.) بانك ژن گياهي ملي ايران بر اساس صفات زراعي و مورفولوژيكي

Genetic Diversity of Onobrychis altissima Grossh. Populations of the National Plant Gene Bank of Iran Based on Agronomic and Morphological Traits

به منظور بررسي تنوع ژنتيكي در كلكسيون اسپرس بانك ژن گياهي ملي ايران، تعداد 137 جمعيت اسپرس زراعي (Onobrychis altissima Grossh.) در قالب طرح آگمنت با 3 شاهد در سال 1388 در مزرعه آزمايشي موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر كرج كاشته شدند. محاسبات آماري مشتمل بر برآورد پارامترهاي ميانگين، انحراف معيار، ضريب تغييرات صفات، شاخص شانون، محاسبات ضرايب همبستگي و دسته‌بندي خوشه‌اي انجام شد. نتايج تنوع قابل توجهي در صفات مورد مطالعه نشان داد. صفت نسبت برگ به ساقه در مقايسه با ساير صفات براي تشخيص جمعيت‌ها تنوع پذيرتر و صفات طول و عرض نيام از تنوع كمتري برخوردار بودند. دو صفت وزن صد دانه و ارتفاع گياه در 50% گلدهي همبستگي مثبت و معني‌داري را نشان دادند. تجزيه خوشه‌اي براساس صفات اندازه‌گيري شده با استفاده از روش وارد، 137 جمعيت را در شش گروه قرارداد. تنوع ژنتيكي جمعيت‌ها با پراكندگي جغرافيايي آن‌ها مطابقت نداشت. با توجه به درصد انحراف ميانگين از ميانگين كل، جمعيت‌هاي موجود در كلاستر دوم به علت ميزان بالاي شاخص نسبت برگ به ساقه نسبت به ميانگين كل حايز اهميت بودند و مي‌توانند براي افزايش پروتيين و كيفيت علوفه اسپرس در برنامه‌هاي به‌نژادي مورد توجه قرار گيرند.

To determine the genetic variation in gene bank sainfoin collection, 137 populations of Onobrychis altissima together with three populations as control were planted in augmented design in the experimental field of Seed and Plant Improvement Institute, Karaj, Iran in 2009. Statistical parameters including mean, standard deviation, coefficient of variance, Shannon index, correlation coefficients and cluster analysis were calculated for different traits of the populations. The results showed a considerable variation in the studied traits. Leaf/stem ratio was the most useful trait for distinction of populations from each other in comparison with pod length and pod width. Hundred seed weight and plant height at 50% flowering had a positive and significant correlation. Using Wardُ s method for Cluster analysis, populations were divided into six sub-clusters, but no relationship was found between genetic variation of populations and their geographical distribution. The populations of second cluster are important due to high leaf/stem ratio, so they can be used in breeding program for high protein and forage quality.