اثربخشي توان‌بخشي رواني به شيوه Dohsa-hou بر كاهش ميزان شدت خستگي،افسردگي، اضطراب، استرس و ارتقاي كيفيت زندگي بيماران مبتلا به مالتيپل اسكلروزيس (MS) شهر اصفهان

The effectiveness of Dohsa-hou psychological rehabilitation program on severity of fatigue, depression, anxiety, stress and improve the qualityof life in subjects with Multiple Sclerosis (MS)

چكيده مقدمه: بيماران مبتلا به مالتيپل اسكلروزيس (Multiple sclerosis يا MS) به دليل علايم جسمي- رواني و عدم قبول واقعيت‌ها دچار علايم خلقي منفي مي‌شوند و همراه شدن خستگي مزمن با خلق منفي بر كيفيت زندگي آنان تاثير منفي مي‌گذارد. بنابراين پژوهش حاضر با هدف، بررسي اثربخشي توان‌بخشي رواني به شيوه Dohsa-hou بر كاهش ميزان شدت خستگي، افسردگي، اضطراب، استرس و ارتقاي كيفيت زندگي در بيماران مبتلا به مالتيپل اسكلروزيس شهر اصفهان انجام شد. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر از نوع نيمه تجربي با طرح پيش‌آزمون- پس‌آزمون و پيگيري با گروه شاهد بود. جامعه آماري تحقيق را كليه بيماران مبتلا به MS شهر اصفهان تشكيل مي‌دادند كه با استفاده از روش نمونه‌گيري در دسترس تعداد 30 بيمار در قالب دو گروه آزمايش (15 نفر) و شاهد (15 نفر) انتخاب شدند. بيماران قبل از آغاز دوره درمان به تكميل پرسش‌نامه‌هاي مقياس شدت خستگي (Fatigue severity scale يا FSS)، مقياس افسردگي- اضطراب و استرس (Depression‚ Anxiety‚ Stress scale-21 يا DASS-21) و پرسش‌نامه كيفيت زندگي بيماران مبتلا به MS (Multiple sclerosis quality of life-54 يا MSQOL-54) مبادرت نمودند و در پايان دوره درمان هم در مرحله پس‌آزمون و هم پيگيري نيز اين ارزيابي صورت گرفت. مدت دوره درمان Dohsa-hou در گروه آزمايش 11 جلسه بود كه به صورت هر هفته سه جلسه انجام شد و مرحله پيگيري 40 روز بعد از پس‌آزمون صورت گرفت. داده‌هاي حاصل از پرسش‌نامه با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 17 و آزمون‌هاي توصيفي (ميانگين و انحراف استاندارد) و استنباطي (MANOVA) تجزيه و تحليل گرديد. يافته‌ها: يافته‌هاي حاصل از آزمون MANOVA نشان داد كه توان‌بخشي رواني Dohsa-hou باعث كاهش ميزان شدت خستگي، افسردگي، اضطراب، استرس و ارتقاي كيفيت زندگي بيماران مبتلا به MS شد (001/0 ? P). نتيجه‎گيري: از آن‌جايي كه بيماري MS منجر به بروز علايم وسيعي مي‌شود و بيماران مبتلا به آن ممكن است در آينده نياز به توان‌بخشي داشته باشند، روش Dohsa-hou به عنوان روش توان‌بخشي رواني، درمان موثري بر كاهش شدت خستگي، افسردگي، اضطراب، استرس و ارتقاي كيفيت زندگي اين بيماران مي‌باشد. كليد واژه‌ها: توان‌بخشي رواني Dohsa-hou، شدت خستگي، افسردگي، اضطراب، استرس، كيفيت زندگي، MS

Abstract Introduction: Subjects with Multiple sclerosis (MS) suffer from negative mood disorder due to physical- mental symptoms and failure to accept realities and chronic fatigue have negative effect on quality of life, therefore, the present research has been conducted to explore the effectiveness of Dohsa-hou psychological rehabilitation program on severity of fatigue, depression, anxiety, stress and improve the quality of life in individuals with multiple sclerosis. Materials and Methods: The present research has a semi experimental. Statistical population of the research includes all patients with multiple sclerosis in Esfahan city. Thirty participants diagnosed with multiple sclerosis were recruited using convenience sampling method. All subjects read and assigned the consent form. Then, they randomly and equally divided into two groups of experimental and control. All subjects completed Fatigue Severity Scale (FSS), Depression, Anxiety and Stress Scale (DASS-21) and quality of life questionnaire (MSQL-54). Term of Dohsa treatment was eleven sessions (three sessions per week) in experimental group. Control group did not receive any intervention. Follow-up stage was performed forty days after first evaluation for all subjects. Data obtained from the questionnaire was analyzed using SPSS, version 17. Results: Findings obtained from MANOVA showed that Dohsa-hou psychological rehabilitation program caused decrease in severity of fatigue, depression, anxiety, stress and improvement in quality of life in individuals with multiple sclerosis (P ? 0.001). Conclusion: Dohsa-hou program can use as an effective psychological rehabilitation technique to decrease severity of fatigue, depression, anxiety, stress. It may be put in rehabilitation programs and opt to promote the quality of life in these people. Keywords: Dohsa-hou, Fatigue, Depression, Anxiety, Stress, Quality of life, Multiple Sclerosis (MS)