كيمياي عشق تحليل غزلي از سعدي

Kimiya-ye Eshgh Analysis of the Poem of Saadi

در اين مقاله غزل 374 از غزليات سعدي (براساس نسخه فروغي) بررسي شده است. در بخش نخست، لغات و اصطلاحات شعر مورد بررسي قرار گرفته است، سپس براي شناخت همه‏جانبه غزل، ساختار آن از منظرهاي گوناگون تحليل شده است. اين غزل داراي رديف است. در آن از آرايه‏هاي بديعي مانند ايهام، ايهام تناسب، تناسب، تضاد، تناقض، لفّ و نشر، جناس، حسن تعليل و گفتگو استفاده شده است. هر كدام از اين آرايه‏ها علاوه بر كاركرد آشنايي‏زدايي و زيباشناختي، در تقويت موسيقي شعر نيز موثر هستند. شاعر در اين غزلِ ده بيتي؛ مجموعا سه تشبيه، يك استعاره، يك مجاز و ده كنايه به كار برده است و بسامد بالاي كناياتِ آن در مقايسه با ديگر صورت‏هاي خيال كاملاً مشهود است. اين شعر متعلق به سبك عراقي است و از خصوصيات بازمانده سبك خراساني، كه گاه در سخن سعدي اثري اندك از آن‏ها ديده مي‏شود، تنها تسكين متحرك وجود دارد. ابيات دستورمند هستند و با بازگرداني ساده‏اي به نثر تبديل مي‏شوند. جمله‏ها اغلب در بيت و گاه در مصراع تمام مي‏شوند و در آن‏ها ترتيب اجزاي جمله (فاعل + مفعول + فعل) رعايت شده است.