نگاهي بر عملكرد پزشك خانواده روستايي در ايران

Overview of the Performance of Rural Family Physician in Iran

هدف نهايي نظام ارايه‌ي خدمات بهداشتي و درماني هر كشوري، ارتقاي سطح سلامت آحاد مردم مي‌باشد. عدم پاسخگويي به نيازها و انتظارات سلامتي در چند دهه‌ي اخير، اجراي برنامه‌هاي اصلاحي را ايجاب مي‌كند. پزشك خانواده‌ي روستايي از جمله اين اصلاحات در نظام سلامت ايران است كه از سال 1384 به اجرا درآمد. هدف از اين مطالعه، بررسي عملكرد برنامه‌ي پزشك خانواده‌ي روستايي از زمان آغاز اين برنامه بود. مطالعه‌ي حاضر يك مطالعه‌ي مروري نقلي بود كه با جستجو در سايت‌هاي Google، Google scholar، SID، Magiran و Irandoc با كليد واژه‌هاي «پزشك خانواده، پزشك خانواده‌ي روستايي، Family physician، Family medicine،Rural family medicine ، Rural family physician» انجام گرفت كه در نهايت 39 مقاله‌ي مرتبط با هدف مطالعه، استخراج و بررسي شد. در اين مطالعه اهداف برنامه‌ي پزشك خانواده در چندين زير مجموعه شامل نظام ارجاع، پاسخگويي، دسترسي، هزينه، پوشش خدمات، اولويت به خدمات سلامت‌نگر، تشكيل پرونده‌ي سلامت، كنترل كيفيت خدمات، رضايتمندي و نگرش كاركنان تيم سلامت و گيرندگان خدمت دسته‌بندي شد و عملكرد برنامه‌ي پزشك خانواده در دستيابي به اين اهداف بررسي گرديد. مطابق بررسي‌هاي انجام شده، برنامه‌ عملكرد به نسبت خوبي پس از گذشت چند سال از اجرا داشت، ولي هنوز نظام ارجاع و ارايه‌ي پسخوراند از پزشكان متخصص به سطح يك، پيگيري عاقبت بيماران و تكميل پرونده‌ي سلامت به درستي اجرا نمي‌شود. دسترسي تا حدودي بهبود يافت و هزينه‌هاي غير ضروري كاهش پيدا كرد، با اين حال هنوز بينش سلامت‌نگر مطلوب در اذهان نهادينه نشده است. واژه‌هاي كليدي: پزشك خانواده؛ اصلاحات نظام سلامت؛ ايران

Abstract The ultimate goal of the health care system of any country is to promote public health. Reforming programs were required because of failure to respond to the needs and expectations of health in recent decades. Rural family physician was a part of these reforms of the health system, which was implemented in 2006. The aim of this study was to evaluate the performance of the rural family physician program since it was started. This review was done by searching in Google, Google scholar, SID, Magiran, Irandoc with the following keywords: Family physician, rural family physician, family medicine, rural family medicine. 32 related articles were extracted and analyzed. The objectives of family physician program were classified in several sub-goals series including referral system, accountability, access, cost, coverage, priority-based health services, formation of health record, control the quality of services, satisfaction and attitudes of health team staff and service recipients and the family physician performance in achieving this goals. Generally, after a few years of implementation, the program has performed relatively well but the referral system and presenting feedback from specialists, patients follow-up and completing health record was not implemented properly. Access was improved and unnecessary costs were reduced although good holistic health insight has not institutionalized yet. Keywords: Physicians, Family, Health Care Reforms, Iran