مقايسه‌ي ضريب تاثير مجلات تخصصي كشور ايران و كشورهاي منتخب

Comparison of Impact Factor of Technical Journals of Iran and Selected Countries

مقدمه: قرار گرفتن ايران در رتبه‌ي بالاي علمي در بين كشورهاي منطقه، برخورداري از دانش پيشرفته و توانايي در توليد علم، بخشي از اهداف بسيار مهم تعيين شده در سند چشم‌انداز بيست ساله‌ي ايران مي‌باشد. در همين راستا، پژوهش حاضر با هدف تعيين و مقايسه‌ي شاخص ضريب تاثير مجلات تخصصي ايران و كشورهاي منتخب و ارايه‌ي پيشنهادهاي مناسب انجام گرفت. روش بررسي: در اين مطالعه‌ي مقطعي كه در پاييز و زمستان سال 1390 انجام گرفت، ضريب تاثير مجلات تخصصي و شاخص‌هاي كمي تعداد مجلات منتشر شده در 25 كشور به روش مرور مستندات مورد مقايسه قرار گرفت. مبناي انتخاب كشورها سند چشم‌انداز جمهوري اسلامي ايران بوده است. ابزار جمع‌آوري اطلاعات چك ليست بود كه روايي آن با بهره‌گيري از نظرات متخصصين اين رشته تامين شد و پايايي آن با توجه به عيني بودن متغيرها و وجود توافق كامل بين دو پژوهشگر در استخراج داده‌هاي اين متغيرها، 100 درصد بوده است. در ادامه، شاخص ضريب تاثير مجلات كشور‌هاي مورد مطالعه در سال‌هاي 2009 و 2010 از گزارش (Journal Citation Reports) JCR استخراج گرديد و وارد چك ليست شد. با بهره‌گيري از آمار توصيفي، ميانگين اين شاخص به تفكيك كشورها مشخص گرديد و بر اساس مجموع امتياز كسب شده توسط هر كشور، رتبه‌بندي انجام شد. يافته‌ها: در 25 كشور مورد مطالعه در سال 2009 و 2010 به ترتيب 1440 و 1507 مجله‌ي تخصصي وجود داشت كه 87 (04/6 درصد) و 124 (23/8 درصد) مورد آن در ISI نمايه شده است. درصد رشد كل مجلات تخصصي منتشر شده در سال 2010 نسبت به سال 2009 در ايران 73/9، تركيه 5/4 و پاكستان 1/2 بود، اما درصد رشد كل مجلات نمايه شده در ISI در سال 2010 نسبت به سال 2009 در ارمنستان 200، تركيه 06/58، پاكستان 1/57 و ايران 36 بود. نتيجه‌گيري: در مجموع از نظر شاخص‌هاي توليد علم در بين 25 كشور مورد بررسي، كشورهاي تركيه، ايران و پاكستان به ترتيب هر كدام با 20، 14 و 9 امتياز در رتبه‌هاي اول تا سوم هستند. نتايج نشان مي‌دهد كه خوشبختانه پژوهشگران كشور ما در سال‌هاي اخير تلاش بسيار زيادي در عرصه‌ي توليد علم داشته‌اند و هر سال پيشرفت چشمگيري نسبت به سال قبل دارند. نكته‌ي قابل ذكر اين‌كه براي دستيابي به اهداف لحاظ شده در سند چشم‌انداز بيست ساله، ضمن توجه به استاندارد‌هاي ISI، دسترسي آسان مقالات و مجلات براي محققين و چاپ مقاله‌هاي مشترك توسط مولفين بايستي در دستور كار موثر صاحبان فرايند قرار گيرد. واژه‌هاي كليدي: نشريات ادواري؛ ضريب تاثير؛ سند چشم‌انداز؛ ايران

Abstract Introduction: Obtaining top academic position among countries of the Middle East and having advanced knowledge and ability to produce knowledge are among the most important goals set in Iran’s twenty-year vision. Present study aimed to determine impact factor of specialized and technical journals of Iran and to compare with selected countries and provide appropriate recommendation. Methods: In this comparative study which was conducted through cross-sectional method in winter 2012, impact factor and quantitative indices of some Iranian published journals were compared with journals of twenty five countries. Countries were selected based on Islamic Republic of Iran’s vision. A checklist was used for data collection whose validity was confirmed using expert opinion and its reliability was 100%; because the variables were objective and consensus was present between two researchers on data extraction. Required data were extracted from 2009 and 2010 Journal Citation Reports® (JCR). Mean of Impact factor was obtained for each country using descriptive statistics. Finally, the countries were ranked based on total scores acquired by each country. Results: Twenty five studied countries had 1440 and 1507 specialized and technical journals with 87 (6.04%) and 124 (8.23%) ISI indexed in 2009 and 2010, respectively. Growth of published journal in Iran, Turkey and Pakistan was 9.7%, 4.5% and 2.1%, respectively in 2010 compared to 2009; however, this number for 2010 ISI indexed journals for Armenia, Turkey, Pakistan and Iran was 200%, 58.1%, 57.1% and 36%, respectively. Conclusion: Turkey, Iran and Pakistan with 20, 14 and 9 points, respectively were the first three countries among twenty five studied countries based on science production indices. This study indicated that Iranian scholars had lots of efforts in producing science in recent years, with considerable advances every year compared to previous year. To achieve goals of twenty-year vision, considering ISI standards, easy access of scholars to paper and journals and publishing joint papers should be placed in the agenda of the authorities and process owners. Keywords: Periodicals; Impact Factor; Vision; Iran