اثرات باقي‌مانده كاربرد كمپوست زباله شهري بر غلظت سرب و كادميوم خاك و گياه برنج

The residual effects of applying compost on the amount of lead and cadmium (total and available) in soil and rice plant

براي بررسي اثرات باقي‌مانده كاربرد چند سال متوالي كمپوست زباله شهري بر ميزان سرب و كادميوم (كل و قابل‌جذب) خاك و گياه برنج، پژوهشي با طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي به‌صورت اسپليت پلات در 3 تكرار در سال 1389 اجرا گرديد. فاكتور اصلي كاربرد كمپوست در 3 سطح (0، 20 و 40 تن در هكتار) و فاكتور فرعي، اثرات 4، 3 و 2 سال متوالي كاربرد نداشتن كمپوست به‌ترتيب بعد از كاربرد در سال‌هاي 1385، 1385 و 1386، 87-1385 بود. نتايج نشان داد كه بيش‌ترين غلظت سرب قابل‌جذب (58/2 ميلي‌گرم بر كيلوگرم) و كادميوم قابل‌جذب خاك (1/0 ميلي‌گرم بر كيلوگرم) به تيمار 40 تن كمپوست در هكتار اختصاص داشت. همچنين، با افزايش سطوح كاربرد كمپوست و سال‌هاي مصرف 1 به 3 سال متوالي، غلظت سرب و كادميوم (كل) خاك نسبت به تيمار شاهد به‌ترتيب 85/40 و 58/24 درصد افزايش يافت. در حالي‌كه اثرات متقابل بين سطوح كاربرد كمپوست و سال‌هاي كاربرد نداشتن كمپوست تاثير معني‌داري بر ميزان سرب قابل‌جذب خاك، اندام هوايي و دانه نداشته است. در ضمن، با كاربرد 3 سال متوالي 40 تن كمپوست در هكتار كه 2 سال از آخرين كوددهي آن در خاك مي‌گذرد، بيش‌ترين غلظت كادميوم ريشه، اندام هوايي و دانه نيز به‌ترتيب با حدود 61/3، 96/2 و 3 برابر افزايش نسبت به تيمار شاهد به‌دست آمد.

In order to investigate the residual effects of continuous many-years application of compost on the amount of lead and cadmium (total and available) in soil and rice plant, an experiment was conducted in split plot based on randomized complete block design with three replications in 2010. Main plot, was application three levels of compost (0, 20 and 40 ton/ha) and also sub plot was effects of 4, 3 and 2 continuous years of without using compost after their use in 2006, 2006 and 2007, 2006-2008 years, respectively. Results showed that, the maximum concentration of available lead (2.58 mg kg-1) and cadmium (0.1 mg kg-1) in soil belonged to 40 ton ha-1 compost treatment. Also, with increasing the levels of applying compost and years of applying of 1 to 3 continuous years, concentration of lead and cadmium (total) in soil increased 85.40 and 58.24 percent compared to control treatment, respectively. Meanwhile, the interaction effect between levels of applying compost and years without applying compost had no significant effect on the amount of lead (available) in soil, shoots and seeds. Also, with continuous 3-year application of 40 ton ha-1 compost after 2 years since the last fertilization, the highest concentration of roots, shoots and seeds with about 3.61, 2.96 and 3 times increase were obtained compared to control treatment, respectively.