تعيين حد بحراني پتاسيم در خاك‌هاي مزارع توتون‌كاري استان‌هاي مازندران و گلستان

Determining the critical level of potassium in the soils of tobacco farms of Golestan and Mazandaran Provinces

پتاسيم يكي از عناصري است كه نقش مهمي در افزايش عملكرد كمي و كيفي توتون دارد. هدف از اين پژوهش بررسي وضعيت پتاسيم و تعيين حد بحراني آن در خاك‌هاي مناطق توتون‌كاري استان‌هاي مازندران و گلستان مي‌باشد. به اين منظور تعداد 48 نمونه خاك از عمق 30-0 سانتي‌متري تهيه و براساس مقادير رس، كربن آلي و پتاسيم استخراجي با استات آمونيوم، تعداد 20 نمونه براي مطالعات بعدي انتخاب شد. آزمايش به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي در 3 تكرار در گلدان‌هاي پلاستيكي 20 كيلوگرمي انجام شد. عامل اول شامل 20 خاك تحت كشت توتون و عامل دوم، شامل 2 سطح صفر و 150 كيلوگرم اكسيد پتاسيم از منبع كود سولفات پتاسيم بود. نشاهاي سالم و يكنواخت توتون رقم K326 به تعداد يك عدد در هر گلدان نشاكاري شد. در طول دوره رشد، برگ‌هاي رسيده در 6 چين برداشت و سپس وزن سبز و خشك آن‌ها اندازه‌گيري شد. خصوصيات مورفولوژيكي مثل طول و عرض برگ، قطر ساقه و كلروفيل برگ و خصوصيات شيميايي برگ مثل مقادير پتاسيم، قند و نيكوتين اندازه‌گيري شد. برگ‌هاي سبز پس از عمل‌آوري مورد ارزيابي قرار گرفت و در نهايت درآمد ناخالص نيز محاسبه شد. نتايج نشان داد كه اثر پتاسيم بر طول برگ، كلروفيل برگ، وزن ماده سبز و خشك، مقادير نيكوتين و پتاسيم برگ در سطح 1 درصد و بر قطر ساقه و درآمد ناخالص در سطح 5 درصد معني‌دار بود. سطح بحراني پتاسيم به روش كيت و نلسون تصويري براساس عملكرد نسبي وزن سبز و غلظت نسبي پتاسيم با نسبت 1 به 20 خاك به عصاره‌گير استات آمونيوم نرمال، 240 ميلي‌گرم در كيلوگرم خاك به‌دست آمد.

K is a nutrient that has a significant role in increasing quantitative and qualitative tobacco yield. The aim of this study is to explore K status and to determine its critical level in the soils of tobacco farms of Golestan and Mazandaran Provinces. 48 soil samples were collected from 0-30 cm depth and 20 samples were selected on the bases contents of clay, OC and K extracted by Ammonium acetate for subsequent studies. The experiment was carried out as a factorial in the form of completely randomized design with three replications in the 20 kg plastic pots. First factor contained 20 tobacco cultivated soils and second factor included two levels of 0 and 150 kg K2O from K2SO4 source. A Healthy similar tobacco seedling, K326 cultivar, was transplanted in each pot. Mature leaves were harvested in 6 cuts during growing period and then their fresh and dry weights were measured. Morphological characteristics such as length and width of leaves, shoot diameter and leaf chlorophyll and chemical properties such as K, sugar and nicotine contents were determined. Fresh leaves were evaluated after processing and finally gross income was also calculated. Results showed that K content significantly affects length and chlorophyll of leaf, fresh and dry matter weights, and nicotine and K contents at ?=1% probably level and on shoot diameter and on gross income at ?=5% probably level. The critical level of soil K was obtained 240 mg/kg, through graphical Cate and Nelson method on the basis of tobacco relative yield of fresh weight and relative concentration of K using a ratio of 1:20 soil: ammonium acetate (1 N) extractant.