ليمنولوژي درياچه اليگو- مزوتروف تهم دراستان زنجان

Limnological study of mesotrophic lake taham in zanjan province

با ايجاد سد تهم درياچه اي در فاصله 15 كيلومتري شمال غربي شهر زنجان تشكيل گرديده كه با گستره 317 هكتاري خود واجد ارزشهاي بسياري است. در اين مطالعه ويژگيهاي زيستي و غيرزيستي اين درياچه طي سال 1386 مورد توجه قرار گرفت. نتايج بررسيها حضور 45 جنس فيتوپلانكتون و 23 جنس زيوپلانكتون را نشان داده است. شاخه هاي Bacillariophyta و Chlorophyta از فيتوپلانكتونها و شاخه گردان تنان Rotatoria از زيوپلانكتونها بيشترين فراواني را داشتند. ميانگين فراواني فيتو پلانكتونها و زيو پلانكتونها به ترتيب حدود106 × 2 و 266 عدد در ليتر بوده است. گروه كرمهاي كم تار Tubificidae و زالوها Hirudinea در بين 5 گروه زيستي كفزيان درياچه بيشترين فراواني را نشان دادند. در بررسيهاي ماهي شناسي شش گونه شناسايي گرديد كه بيشترين تركيب صيد مربوط به گونه هاي سياه ماهي و عروس ماهي و مرواريد ماهي كورا بوده است. عروس ماهي در كلاسه هاي وزني بالا تا 870 گرم مشاهده شدند. نتايج بررسيهاي هيدروشيمي حكايت از اندك بودن مقادير فسفر داشته در حالي كه نيتروژن كل از 3/0 تا 6/0 ميلي گرم در ليتر متغير بوده است. مقدار كلروفيل a از حداقل 9/7 تا حداكثر 9/25 ميكروگرم در ليتر متغير بوده و مقدار اكسيژن نيز از 5/4 تا 4/8 ميلي گرم در ليتر حتي در عمق 65 متري سنجش گرديد. در اين مقاله مقايسه خصوصيات زيستي و غير زيستي همچنين سطح تروفي درياچه تهم با برخي درياچه هاي شمال كشور انجام گرفت و نشان داده شد كه كيفيت آب درياچه تهم مطلوب تر و تنوع گونه هاي جانوري آن كمتر از ساير درياچه ها بوده ضمن آنكه درياچه در مراحل اوليه مزوتروفي قرار داشته و مقادير مدل تروفي فسفات به ازت بسيار كمتر از ساير درياچه ها بوده است.

The Taham dam reservoir is a mountainous lake with 317 ha near to Zanjan. This study have been focused on biotic and abiotic factors of this lake. The results showed the less abundance of phytoplankton with 2×106 l-1 where abundant of zooplankton was 266 l-1. Bacillariophyta and Chlorophyta belong to phytoplankton and Rotatoria belong to zooplankton were dominated among identified plankton phyla. There were identified 45 and 32 genera of phytoplankton and zooplankton respectively. There were identified 5 groups of benthos that Tubificidae, Hirudina had the most frequency. The ichtiology survey showed presence of 6 species in the lake that Alburnoides bipunctatus, Capoeta capoeta, , Leuciscus cephalus were the most abundance in the materials. L. cephalus was observed with the maximum size of 870 gr. The hydro chemical results indicated low phosphorus values while total nitrogen was varied from 0.3 to 0.6 mg l-1. Chl-a was varied from 7.9 to 25.9 µg l-1. The oxygen amount was 4.5 to 8.4 even in 65 meter depths. The Carlson trophic model showed that the Taham lake is at early stage of mesotrophy while other lakes and wetland in north of Iran were progressed in mesotrophic level. In this paper the biotic and abiotic parameters have been compared with some water bodies in north of Iran.