حاشيه نشيني و امنيت كلان شهر تهران

Marginal Settlements and the Security of the Tehran Metropolis

حاشيه‌نشيني يكي از چالش‌هاي جدي جهان در قرن بيست و يكم است. در ايران نيز طبق آمار، بيش از يك‌دهم جمعيت در حاشيه شهرها زندگي مي‌كنند و شمار زيادي از آنها در كلان‌شهر تهران سكونت دارند. حاشيه‌نشينان كه غالباً مهاجران روستايي كم بضاعت هستند، بيشتر در زمين‌هاي پست و كم‌بهاي اطراف شهر به صورت غير‌رسمي اسكان يافته‌اند. اين نوع سكونت فاقد هر نوع استاندارد زندگي است، به همين علت، مسايل و مشكلات زيادي به ‌وجود آورده است كه به خصوص مسايل امنيتي آن اهميت فراواني دارد. اين مقاله با بهره‌گيري از روش تحقيق توصيفي‌ـ تحليلي در پي پاسخ به سوال اصلي تحقيق است كه «وضعيت حاشيه‌نشيني در كلان‌شهر تهران چگونه است و چه تاثيري روي امنيت آن دارد؟» با استفاده از چارچوب نظري برگرفته از رهيافت‌هاي محروميت نسبي ‌و انتظارات‌ـ رضايتمندي، سوال اصلي به آزمون گذاشته شد. يافته‌هاي تحقيق مبتني بر اسناد، مدارك و شواهد مشخص كرد به رغم برخي اقدامات مقطعي، حاشيه‌نشيني در كلان‌شهر تهران رو به گسترش است و با وجود اينكه نسل اول شرايط زندگي در اين مناطق را قبول كرده‌اند، نسل دوم كه خود را متولد تهران مي‌دانند، در مقايسه زندگي خود با گروه مرجع (شهروندان تهراني) دچار محروميت نسبي شده‌اند و براي جبران آن راه‌هاي قانوني و رسمي را دشوار يا مسدود يافته به كارهاي غيرقانوني و هنجارشكن روي آورده‌اند كه نتيجه آن ناامني‌هاي بسيار براي حاشيه‌نشينان، شهروندان تهراني و دولت است.

Living in city borders constitutes a serious challenge in 21st Century. According to statistical records, more than one tenth of the population in Iran live in city borders, a considerable number of which live in the metropolis of Tehran. The marginal settlers, who are mostly rural emigrants with low financial ability, have settled mostly in quality-based and low-priced lands in an informal manner. This type of settlement lacks any kind of standard of living. So, this state has created numerous problems and difficulties from among of which the security problems resulting from it, are of considerable importance. Utilizing the descriptive-analytical research method, this article attempts to answer this question of ‘How is the state of marginal settlement in the metropolis of Tehran, and what effect does it have on its security?’. The main question was put to test by using the theoretical framework adopted by the approaches of relative deprivation, and expectations-satisfaction. The research findings based on the instruments, documents and evidence specified that- despite measures that have been taken at some junctures- marginal settlement in this metropolis is developing, and that despite the fact that the first generation have accepted the living conditions in these points, the second generation who consider themselves as Tehran-born, begin to contrast their life with that of the reference group (Tehrani citizens) only to feel the state of being involved in relative deprivation. It is at this point that they deem the legal means as difficult to adopt, and so they resort to illegal ways and deviate from the rule; hence, the marginal settlers themselves, Tehrani citizens and the government itself will face many insecurities.