توكسينولوژي عروس دريايي (Jellyfish)؛ يك مطالعه مروري ساختار يافته

The toxinology of jellyfishes; a systematic review

زمينه: عروس‌هاي دريايي، ‌شكل مدوز كلاس كاونتان هستند كه از اندازه 22 سانتي‌متر تا 5/2 متر در تمام درياها و اقيانوس‌ها به‌صورت پلانكتونيك شناور بوده و شامل بيش از نُه هزار گونه‌اند كه تقريباً صد گونه آن براي انسان خطرساز هستند. ونوم اين جانوران حاوي ملكول‌هاي زيستي با فعاليت گسترده بوده كه مي‌توانند منشا تحقيقات و كشف داروهاي جديد در آينده باشند. مواد و روش‌ها: با جستجوي واژه عروس دريايي Jellyfish در بانك اطلاعات پزشكي PubMed، 1677 مقاله يافت گرديد و پس از گزينش مقالات در زمينه توكسينولوژي و گستره زيست پزشكي (400 مقاله)، به سه گروه اصلي باليني، ‌زيست پزشكي و بيوتكنولوژيك تقسيم‌بندي گرديدند. طبقه‌بندي مقالات گروه پزشكي به زير گروه‌هاي تظاهرات سيستميك، تظاهرات پوستي و ‌درمان انجام گرديد. سپس 178 مقاله حاوي موضوعات زيست پزشكي به زير گروه‌هاي ژنوميكس (11 مقاله)، پروتيوميكس (24 مقاله)، بيولوژي ونوم (31 مقاله)، مكانيسم اثر ونوم (31 مقاله)، مطالعات بيولوژيك و كاربردي ونوم (16 مقاله) و بررسي ونوم روي جانوران آزمايشگاهي (37 مقاله) تقسيم‌بندي گرديدند. در اين مطالعه سيستماتيك به بررسي اثرات زيست‌پزشكي و نيز كاربردهاي بيوتكنولوژي ونوم‌هاي عروس هاي دريايي گوناگون پرداخته مي شود. يافته‌ها: زهر تعداد 24 گونه عروس دريايي تعيين ساختار پروتييني يا مورد بررسي ژنوميك قرار گرفته‌اند. ويژگي‌هاي بيولوژيك و مكانيسم اثر 23 گونه عروس دريايي نيز در سطح بافتي، سلولي يا ملكولي نشانگر آن بوده است كه زهر آنها مي‌توانند داراي اثرات هماتولوژيك (به‌صورت هموليتيك)، ‌سميت قلبي،سميت عصبي، ‌درمونكروتيك و ‌ايمنولوژيك باشند. گونه‌هاي متنوع عروس دريايي با مكانيسم‌هاي مختلفي مي‌توانند اثرات بيولوژيك يكساني را به‌وجود آورند. مواد فعال زيستي با اثرات سيتوتوكسيسيتي، ضد سرطان،‌ آنتي‌باكتريال و آنتي‌اكسيدانت نيز از زهر عروس‌هاي دريايي استخراج شده‌اند. نتيجه‌گيري: زهرهاي عروس‌هاي دريايي شامل بسته‌هايي از مواد فعال زيستي است كه با مكانيسم‌هاي پيچيده و متنوعي بر واكنش‌هاي درون سلولي اثر خود را ايفا مي‌نمايند، بنابراين ‌پژوهش در ونوميكس و مكانيسم اثر زهر آنها، علاوه‌‌بر كمك به روش‌هاي درماني، مي‌توانند نويدگر يافت داروهاي آينده با منشا دريايي باشند.

Background: Jellyfishes belong to the phylum Cnidarians with a wide range of size, from 22 centimeters to 2.5 meters. Jellyfishes have a worldwide distribution comprising over nine thousands species that approximately, 100 species are dangerous for humans. The venoms of these organisms contain biomolecules with extensive activities which could be used as a source of novel drugs in the future. Materials and Methods: The PubMed data bank was searched for the term “Jellyfish”. A total of 1677 papers were found. These papers were divided into three categories: medical, biomedical and biotechnological fields. The medical category was further divided into three subcategories comprising systemic manifestations, cutaneous manifestations and treatments for the stings of jellyfishes. The biomedical category was further subdivided into genomics, proteomics, and biology of venoms, mechanisms of actions and products of biomedical significance. In this part of systematic review, the biomedical and biotechnological and biotechnological fields were evaluated. Results: The genomics and proteomics of 24 species of jellyfishes had been studied in details. The mechanisms of actions of the venoms of 23 species were under investigations. The hematologic (hemolytic effects), cardiotoxic, neurotoxic, dermonecrotic, immunologic and cytotoxic presentations for the venoms were reported. Similar clinical presentations could be produced by different species of jellyfishes with a vast of molecular action mechanisms. Bioactive molecules with cytotoxic, anticancer, antibacterial and antioxidant effects were isolated from the venoms. Conclusion: The venoms of jellyfishes have bioactive molecules that produce a variety of complex intracellular interactions. Hence, the studies on the venomics of jellyfishes and the mechanisms of actions of their venoms could progress the therapeutic interventions and promise novel marine drugs.