بررسي تنوع ژنتيكي برخي از جمعيت هاي گياه دارويي دم شير در ايران با استفاده از نشانگر مولكولي RAPD

Study of genetic diversity of medicinal plant Leonurus cardiaca some populations in Iran using RAPD marker

گياه دم شير با نام علمي Leonurus cardiaca از خانواده Lamiaceae (نعناعيان) و زير خانواده Lamioideae تنها گونه موجود از جنس Leonurus در ايران است. وجود تركيبات مختلفي چون فلاونوييدها، ايريدوييدها، تري ترپن ها، تانن ها، استرول ها، كاروتنوييدها خواصي چون درمان بيماري هاي قلب و معده و اختلالات عصبي را براي اين گياه به همراه دارد. در اين تحقيق نشانگر مولكولي RAPD براي بررسي تنوع ژنتيكي ژرم پلاسم 47 نمونه گياهي از 6 جمعيت وحشي جمع آوري شده گياه دارويي دم شير در ايران مورد استفاده قرار گرفت. تعداد 60 آغازگر تصادفي در انجام واكنش PCR روي DNA ژنومي استخراج شده از برگ آزمايش شد كه 28 آغازگر نوارهاي چند شكلي توليد نمودند و در كل 364 نوار DNA بدست آمد كه تعداد 325 نوار چند شكل بودند. تجزيه كلاستر ژنوتيپ‌ها بر اساس ضريب تشابه دايس و به روش UPGMA انجام گرفت. ميزان حداقل تشابه ژنتيكي در اين تحقيق 08/0 بين نمونه هاي درگز 1 و ساري 5 و حداكثر آن بين نمونه هاي ساري 7 و ساري 3 معادل 87/0 بدست آمد. در تجزيه كلاستر ژنوتيپ‌ها در فاصله 20 دو كلاستر اصلي ايجاد شد كه يكي از آن‌ها شامل نمونه هاي درگز و كلاستر ديگر شامل نمونه هاي خوانسار، كرمان، سراب، طالقان و ساري بود. بررسي تنوع درون جمعيت-ها با استفاده از ميانگين تنوع ژنتيكي ني و شاخص اطلاعاتي شانون نشان داد تنوع ژنتيكي در درون جمعيت سراب و طالقان (10/0= ,h 15/0= I) نسبت به ساير جمعيت ها، بيشترين و در جمعيت ساري (05/0 = h ,08/0 = I) كم‌ترين بوده است. تلاقي ژنوتيپ هاي جمعيت درگز با ديگر جمعيت ها با توجه به فاصله ژنتيكي تعيين شده در اين مطالعه مي تواند گزينه مناسبي براي توليد هيبريدهايي با عملكردهاي مورد نظر باشد.

Motherwort ( Leonurus cardiaca ) is the only species of the genus Leonurus in Iran. It has many different compounds such as flavonoids, iridoids, triterpene, tannins, sterols, carotenoids useful to treat heart and therapy stomach diseases, any neurological disorders. In this study, RAPD molecular markers were used to evaluate genetic diversity among 30 accessions from six wild populations of motherwort in Iran. Totally 60 random primers were tested initially where 28 produced polymorphic and high resolution bands. In total, 364 DNA fragment were obtained, from which 325 were polymorphic. Cluster analysis of genotype based on the Dice similarity coefficient and UPGMA method was performed. The min and max population’s values of genetic similarity were recorded between Dargaz 1 and Khansar 5 (0.12) and Sari 2 and Sari 3 (0.89) respectively. In the Cluster analysis genotypes were divided into two main groups at 20 distances, on included Dargaz and the other contained Sarab, Khansar, Kerman, Sari and Taleghan. Population diversity using Neiʹs genetic diversity (h) and Shannon index (I) showed that genetic variation within populations Sarab and Taleghan (h=0.10, I=0.15) was the highest and within Kerman population was the least (h=0.06, I=0.10). crosses genotypes of Dargaz population with other populations according to genetic distance determined in this study can be good option for Production Hybrid with desired functions.