مطالعه ميكروسكوپي ميوه و دانه گرده مرزه خوزستاني (Satureja khuzistanica Jamzad.)

Micro-morphology of fruit and pollen in Satureja khuzistanica Jamzad.

مقدمه و هدف: مرزه خوزستاني با نام علمي Satureja khuzistanica Jamzad گياهي چند ساله از تيره نعناعيان و از گياهان دارويي بومي انحصاري ايران است كه ارزش فوق العاده دارويي دارد و تركيبات معطر آن در صنايع دارويي، غذايي و عطر سازي كاربرد فراوان دارد. روش تحقيق: گل هاي اين گونه در اوايل دوره گل دهي از 10 منطقه دراستان هاي خوزستان و لرستان در سال 1388 جمع آوري شد. بر حسب ضرورت ميكرو مورفولوژي سطح ميوه و گرده، با ميكروسكوپ الكتروني نگاره مورد مطالعه قرار گرفت شد. نتايج و بحث: دانه گرده شش شياره، داراي تقارن شعاعي، جور قطب و كروي با سطچ پهن شده در قطبين است. اگزين با تزيينات مشبك و حفره دار است. تزيينات سطچ ميوه با الگوي مشبك- موجدار و متشكل از سلولهاي شش وجهي مي باشد.مقايسه ي آراستارهاي ميوه و دانه اين گونه و ساير گونه ها و جنسهاي تيره نعناع مي تواند به تاكسونومي دقيق تراين جنس كمك كند. توصيه كاربردي/ صنعتي: دانه گرده مرزه خوزستاني شبيه اغلب جنس ها و گونه هاي تيره نعناعيان است كه تمام اين شباهت ها و تفاوت ها مي تواند در كنار ساير تحقيقات به تاكسونومي دقيق تر اين جنس و گونه كمك كند.

Background & Aim: Satureja khuzistanica Jamzad. is an aromatic and medicinal perennial plant belongs to family mint (Lamiaceae). It is also an Iranian exclusive endemic species, its essential oil components are widely used in medicinal, culinary, and perfume industries. Experimental: Flowers were collected in 10 regions in Khuzistan and Lorestan provinces, Iran at early anthesis during 2009. Micro-morphology of pollen and nutlet was studied through SEM observation. Results & discussion: Insignificant pollens of S. khuzistanica were hexacolpate, radially symmetrical, oblate-spheroidal, and isopolar. Exine sculpturing is bireticulate and pitted. The nutlets showed undulate-reticulate pattern formed by hexagonal cells. Industrial and practical recommendations: Micro-morphology comparison of nutlet and pollen in S. khuzistanica with other genus of Lamiaceae imports for taxonomy this genus. The S. khuzistanica pollen is like other types and species of family Lamiaceae and all of these differences and similarities can help in more exact taxonomy of this species, along with other researches.