تاملي بر رابطه فضيلت و صلاحيت در مديريت اسلامي

Reflecting on the Relationship Between Virtue and Competence inIslamic Management

هدف اين مقاله بررسي چگونگي رابطه دو معيار اساسي «فضيلت» و «صلاحيت» در مديريت اسلامي است. بررسي‌ها نشان مي‌دهند كه از منظر صاحب‌نظران مديريت در غرب، فضيلت‌ها و شايستگي‌هاي فني و تخصصي يكسان دانسته شده‌اند و اصولاً در پارادايم مديريت غربي، ميان اين دو معيار در بيشتر موارد تفاوتي قايل نشده‌اند (مك‌كولي و لاوتن، 2006). در اين مقاله تلاش شده تا با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه نيمه‌ساختاريافته و با توجه به اين واقعيت كه تعريف فضايل تا حدودي از ديدگاه اسلام متفاوت با نگاه غالب در دنياي غرب است، به اين پرسش پاسخ داده شود كه آيا در مديريت اسلامي كه ارزش‌هاي بنيادي آن تا حدودي متفاوت از ارزش‌هاي مديريت غربي است، فضيلت‌ها با صلاحيت‌هاي فني و شايستگي‌هاي تخصصي يكسان است، يا تفاوتي معنا‌دار دارد. جامعه آماري اين پژوهش بدين شرح است: گروهي از اعضاي هييت علمي و دانشجويان مقطع دكتراي رشته مديريت در دانشگاه‌هاي تهران، تربيت مدرس و علامه طباطبايي كه با مباني مديريت اسلامي آشنا هستند و شماري از فضلاي حوزه علميه كه نوعاً در زمينه مديريت اسلامي صاحب‌نظر محسوب مي‌شوند. يافته‌هاي پژوهش پس از تجزيه و تحليل آماري داده‌ها نشان مي‌دهد كه پاسخگويان در اغلب موارد ضمن تفاوت قايل شدن ميان فضايل و صلاحيت‌ها، اين دو دسته ملاك را از منظر مديريت اسلامي الزاماً يكسان ندانسته و برخلاف ديدگاه رايج در دنياي غرب و به‌تبع آن در پارادايم مديريت غربي، فضيلت‌ها و صلاحيت‌ها را دو معيار نسبتاً مجزّا و تا حدودي متفاوت از هم مي‌دانند.

This paper examined the relationship between the two basic criteria "virtue" and "competence" in Islamic Management. Studies showed that from the perspective of management scholars in the West virtues and technical competencies have been taken identical and primarily in Western management paradigm no distinction has been drawn between these two measuresin most cases (MC Cowli and Lawtan, 2006). Regarding the fact that virtuesdefinedsomewhatdifferentlyin Islam fromwhat has been inthe West by the dominant view, in this paper by using semi-structured questionnaires and interviews it is tried to answer this question that does virtues have the same value as technical merits and competencies or is there significant difference between them in Islamic management which its basic valueshave differed somewhatfrom thevalues ofWesternmanagement? The statistical population for this study was as follows: a group of faculty members anddoctoral students of management at University of Tehran, University of Tarbiat Modarres and University of Allameh Tabatabaei, well-knowledgeable in principles of Islamic management and also number of Hawzah scholars, typically experts in the field of Islamic management. Findings from the data analysis showed thatrespondents, besides making distinction between virtues and competencies, in most cases have not taken these two criteria necessarily identical from the perspective of Islamic managementand contrary to popular opinion in the West and subsequently in Western management paradigm, virtue and competence criteria are two separate and somewhat different criteria from each other.