ريخت‌نگاري آيين‌هاي نمايشي بومي مردم كميجان با نگرشي ويژه بر كهن‌الگوي بلاگرداني

Morphography of Regional Dramatic Rituals of Komijan People: from the Perspective of Archetype of Scapegoat’s in “Qaraiskiurmah”

مقاله حاضر مي‌كوشد بخشي از يافته‌هاي يك پيمايش انجام‌شده را كه برگرفته از مطالعات اسنادي و ميداني نگارنده در دو شهر و 67 روستاي منطقه كميجان استان مركزي ايران طي پنج سال است، از مناظري تازه مانند ريخت‌نگاري آييني، خاستگاه‌شناسي نمايشي و بلاگرداني شرقي با رويكرد انسان‌شناسي آيين، مورد تجزيه و تحليل قرار دهد. اين پژوهش با استفاده از روش پيمايش و مصاحبه با 119 نفر از سالمندترين افراد ساكن و آگاه محلي انجام شده و با تكيه بر سابقه زيست انسان در منطقه كه از هزاره سوم قبل از ميلاد مسيح تاكنون نشانه‌شناسي شده، به گردآوري، ثبت و ريخت‌نگاري چهل و هشت آيين نمايشي مردمي پرداخته است. در نهايت، از ميان يافته‌هاي تحقيق به بررسي يكي از كهن‌الگوهاي آييني نمايشي تحت عنوان «قارا ايسكيورمه» مي‌پردازد. نتايج حاصل از پژوهش تاييد مي‌كند قارا ايسكيورمه (سياه‌سرفه) يكي از يافته‌هاي اين پژوهش در زمينه بلاگرداني است و بيانگر هوش سرشار، انديشه بكر و قريحه هنرمندانه مردم روستاه‌هاي كميجان ايران اعم از آذري‌ها، فارس‌ها و تات‌ها است.

This article attempts to analyze a part of the findings of documentation survey and field work carried out for five years in two cities and 67villages in Komeijan region of Markazi province, Iran, from some new perspectives such as ritual morphography, dramatic origin studies, eastern Scapegoat’s and anthropology of rituals. Using methods of current, and interviewing with 119 of the eldest native settlers ,as informants, and regarding the biochronology of man’s life in this region from the primitive form to civility which have been assigned to go back from the third millennium B.C.up to the present time, the morphography of 48 popular Dramatic Rituals has been determined. Among the findings of the study, one of the Archetypal Dramatic rituals, called Qaraiskurmah in the field of Anthropology of rituals, is Scapegoat’s. All these show the high IQ, innovative mind, and creative artistic tastes of the people in this region of Iran, whether they are Turkish, Persia, or Tats speakers.