مخاطبان منفعل يا افراد گزينشگر آن سوي رسانه‌ها؟ كنكاشي تطبيقي در متون و نظريه‌هاي ارتباطي

Passive Audience or Who Select Beyond Media? A Comparative Study in Communication Texts & Theories

مقاله حاضر به بررسي و شناخت ويژگي‌ها و ماهيت عمومي «افراد آن سوي رسانه‌ها» مي‌پردازد و آن را در كشورهاي درحال‌توسعه با اصطلاح «مخاطب‌پنداري» توصيف مي‌كند. در مقدمه اين مقاله به اين نكته اشاره شده كه هرچه تصوير ذهني سياست‌گذاران و مديران عرصه‌هاي رسانه‌اي در كشورهاي درحال‌توسعه با واقعيت‌هاي موجود در اين عرصه فاصله داشته باشد، پيامدهايي از قبيل دور شدن مخاطبان از محتواهاي رسانه‌هاي بومي و مورد تاييد را به دنبال خواهد داشت.شناخت و تحليل انگاره يا تصوير «افراد آن سوي رسانه‌ها» با بررسي نظريه‌هاي عرصه علوم ارتباطات، مي‌تواند بسياري از زواياي پنهان فعاليت در عرصه رسانه‌ها و عملكردهاي مختلف انجام‌شده در اين عرصه در كشورهاي درحال‌توسعه را به‌روشني بازنماياند؛ بر اين اساس، هرچه نگرش سرآمدان حكومتي در چنين كشورهايي نسبت به افراد آن سوي رسانه‌ها كه در معرض پيام‌هاي رسانه‌اي هستند، با ماهيت واقعي فعاليت رسانه‌ها، پيام‌گيران و جايگاه امروزي آنان در بازار پُررونق رسانه‌ها و به تعبير محسنيان راد «بازار پيام» (1387) بيشتر فاصله داشته باشد، احتمال مواجهه با عواقب جبران‌ناپذير اجتماعي، فرهنگي، سياسي و حتي اقتصادي در مقوله بهره‌مندي از رسانه‌ها بيشتر خواهد بود.مقاله در ادامه به مرور تاريخچه و تعريف «افراد آن سوي رسانه‌ها»، نظريه بهره‌مندي و خرسندي از رسانه‌ها و مفهوم «مخاطب‌پنداري» براي رسانه‌ها مي‌پردازد. سپس بر اساس نظريات پيش‌گفته، ويژگي‌هاي كنوني افراد آن سوي رسانه‌ها را با توجه به افزايش روزافزون اختيارات و حق انتخاب آنان و در شرايط فعلي بازار پيام، برمي‌شمارد.

The present article is to study the characteristics and general nature of audience and is described it as "Audience phantasm" in developing countries. It firstly notes that there will be consequences such as audience distancing themselves from local and official media if policy makers and media officialsʹ imaginations of audiences become far from related bare facts have happened in the era of global media and the nature of audiences. Knowing and analyzing the image of audiences presented in new communication theories. Accordingly, as the abovementioned authorities’ viewpoint of audiences exposed to media messages keeps distance from the true nature of media activities, media?message receivers and their current position in the booming market of media, as termed by Mohsenyan Rad as “Message Bazaar”, there will possibly be disastrous social, cultural, political, and even economic consequences with regard to media uses.Then the history and definitions of “audience”, "uses & gratifications theory" and the concept of "Audience Phantasm" is described. After that, based on those and the increased options as well as the right of selecting of today-audience in the situation of message bazaar, as a result the characteristics of them are explained.