پژوهش هاي باستان شناسي معادن كهن در خراسان جنوبي مطالعه موردي: نويافته هاي مراكز كهن ذوب فلز شوسف نهبندان

The Archeological researches of ancient mines in South Khorasan Case Study: new findings of ancient centers of metal melting in Shoosf county of Nehbandan Township

چكيده خراسان جنوبي را مي توان به دليل قرارگيري در موقعيت خاص زمين شناسي، بهشت معادن شرق كشور ناميد. مطالعات و پژوهش هاي باستان شناختي انجام گرفته در حوزه جغرافيايي استان خراسان جنوبي در قالب بررسي هاي ميداني، كاوش باستان شناسي- و داده هاي بدست آمده از آنها - بيانگر آن است كه اين منطقه از شرق كشور نيز از پيشينه ي بسيار كهني در زمينه ي فلزگري برخوردار مي باشد. مقاله ي حاضر بخشي از طرح پژوهشي" بررسي نظامند باستان شناسي بخش شوسف شهرستان نهبندان" مي باشد كه در تيرماه سال جاري توسط نگارندگان انجام و منجر به كشف و شناسايي 110 محوطه تاريخي ارزشمند گرديد كه از اين تعداد، 17 محوطه كهن ذوب فلز (3 مركز در دهستان شوسف و 14 مركز در دهستان عربخانه) در اين منطقه كشف گرديد. در نتيجه مطالعات ميداني صورت گرفته شواهدي از معدن كاري و فلزكاري كهن، بقاياي كوره ها و محل هاي انباشت سرباره هاي ذوب فلز مشاهده، ثبت و ضبط گرديد. در اين پژوهش، با روش بررسي پيمايشي با شيوه مكان‌نگاري و طيف ژرفانگر يا فشردهRandom Sampling) ( به معرفي 4 مركز كهن ذوب فلز در دو دهستان شوسف و عربخانه پرداخته خواهد شد.

Abstract We can call southern Khorasan a heaven of country’s east side mines because of its unique geological location. Archeological researches and studies conducted in geographical zone of southern Khorasan province in the form of field studies, archeological excavations – and the data extracted from them- declares that this area of the Eastern part of country has an ancient history in metallurgy. This article is a part of a research project named “A systematic archeological study of Shoosf county of Nehbandan township” that was conducted by the authors in July of current year and resulted in discovering and identifying 110 valuable historical areas that of these, 17 were ancient metal fusion areas (3 centers in Shoosf county and 14 centers in Arabkhane village). Field studies resulted in observation and recording of some signs of ancient mining and metalworking remains of furnaces and areas for accumulating metal fusion slag. By method of survey study with the technique of topography and in depth spectrum or compact (random sampling), 4 ancient iron fusion centers in two villages Shoosf and Arabkhane will be introduced in this study. Key words: Slag, Metal fusion, Mines archeology, Shoosf, Arabkhane, Southern Khorasan.