بررسي واكنش به نور برخي از گونه‌هاي آويشن در مرحله جوانه‌زني

Determination of light requirement of some Thymus species

به منظور بررسي اثرات نور مداوم (h 24)، تناوب نور/تاريكي (h16/h8) و تاريكي مداوم (h 24) بر جوانه‌زني و تعيين نياز نوري جوانه‌زني شش گونه آويشن متعلق به دو اكوتيپ دماوند و كردستان، آزمايشي به صورت فاكتوريل و در قالب طرح كاملاً تصادفي در سه تكرار در سال 1390، در موسسه تحقيقات جنگل‌ها و مراتع كشور اجرا گرديد. نتايج نشان داد تاثير تيماsر نوري، گونه و اكوتيپ بر بسياري از فاكتور‌هاي جوانه‌زني معني‌دار بود. از نظر درصد جوانه‌زني تفاوت معني‌داري بين تيمار‌هاي آزمايش شامل نور مداوم، تناوب نور/تاريكي و تاريكي مداوم مشاهده نشد. درصد جوانه‌زني بذر‌ها بسته به گونه و اكوتيپ از 57 تا 93 درصد در اكوتيپ دماوند و از 26 تا 92 درصد در اكوتيپ كردستان متغير بود. بالاترين درصد جوانه‌زني و شاخص بنيه بذر متعلق به گونه Thymus daenensis و بالاترين شاخص بنيه بذر در تيمار نور مداوم ثبت گرديد. بالاترين سرعت جوانه‌زني در گونه Th.pubescence و از اكوتيپ كردستان و در شرايط تناوب نور/تاريكي مشاهده شد. در اكوتيپ دماوند، سرعت جوانه‌زني در تيمارهاي تناوب نور/تاريكي و نور مداوم يكسان بود. بالاترين نسبت طول ريشه چه به ساقه چه در تيمار نور مداوم و در گونه Th.pubescence مشاهده گرديد. بيشترين وزن خشك و وزن تر گياهچه در تيمار تناوب نور/تاريكي و در گونه Th.daenensis به دست آمد. نور مدام منجر به بهبود برخي از پارامتر‌هاي جوانه‌زني گرديد كه بسته به گونه و اكوتيپ متغير بود. بذر‌هاي آويشن در تاريكي جوانه‌ زدند، هرچند ويژگي‌هاي دانه‌رست‌هاي بيرنگ را نشان دادند. در نهايت مي‌توان گفت كه پارامتر‌هاي جوانه‌زني در اكوتيپ‌هاي گونه‌هاي آويشن متغير مي‌باشد كه بايد در مطالعات آزمايشگاهي و برنامه‌هاي كشت آويشن مورد توجه قرار گيرد. واژگان كليدي: آويشن، اكوتيپ، جوانه‌زني، شاخص بنيه بذر، نور

In order to evaluate the effects of continuous light (24h), light/dark (16h/8h), continuous dark (24h) treatments on seed germination parameters and light requirement in six Thymus species belongs to two ecotypes of Kordestan and Damavand, an experiment in factorial arrangement based on completely randomized block design with three replications was conducted at Research Institute of Forest and Rangelands (RIFR) in 2011. Result of this experiment showed that effect of treatments (light/dark, continuous light and dark), species and ecotype were significant on many germination factors. There was no significant difference among treatments in relation to seed germination percentage. Seed germination percentage was varied from 57 to 92% in Damvand ecotype and from 26 to 92% in Kordestan ecotype. The highest germination percentage and seed vigor index belong to Th.daenensis and the highest seed vigor index was recorded in continuous light treatment. The highest germination rate was observed in Th.pubescence in Kordestan ecotype under light /dark treatment, but in Damavand ecotype germination rate was equal in light /dark and continuous light treatments. The highest root/shoot ratio was obtained in Th.pubescence under continuous light the hight dry and fresh weight was observed at continues dark/light treatment. Continuous light led to improve germination parameters that depend on species and ecotypes were different. Thymus seeds germinated in continuous dark treatment although they show etiolated symptoms. Germination parameters were varied between thymus ecotypes; therefore, this variation should be noticed in experimental study and cultivation programs. Keywords: Ecotype, Germination, Light, Seed vigor index, Thymus ?