ارزيابي لاين هاي جديد برنج بر اساس صفات كمي و كيفي

Evaluation of new rice lines based on qualitative and quantitative characteristics

ارزيابي لاين هاي جديد برنج بر اساس صفات كمي و كيفي عليرضا ترنگ ، مرتضي نصيري2 و سعيد بخشي‎پور1 چكيده در اين تحقيق عملكرد 34 لاين انتخابي به همراه دو رقم بينام و هاشمي به عنوان شاهد در استان گيلان و عملكرد 24 لاين انتخابي به همراه ارقام ندا و فجر به عنوان شاهد در استان مازندران به صورت طرح لاتيس در موسسه تحقيقات برنج كشور در سال 1387 مورد مقايسه قرار گرفت. در طول دوره رشد، عملكرد دانه، ارتفاع بوته، تعداد خوشه، تعداد دانه در خوشه، وزن هزار دانه، تعداد روز تا 50 درصد گلدهي، روز تا رسيدن كامل، طول خوشه، ميزان آميلوز، درجه حرارت ژلاتيني شدن، درصد ثبات و قوام ژل لاين ها اندازه‌گيري شدند. بر اساس نتايج آزمايش و با در نظر گرفتن خصوصيات مهم كمي و كيفي، تعداد هشت لاين براي استان گيلان و تعداد هفت لاين براي استان مازندران انتخاب شدند تا در آزمايشات سازگاري مورد ارزيابي قرار گيرند. ارقام انتخابي داراي عملكرد 71/7-58/5 تن در هكتار، ارتفاع بوته مناسب 137-108 سانتي‌متر، ميزان آميلوز متوسط 5/22-1/21 ميلي‎گرم در كيلوگرم، درجه حرارت ژلاتيني شدن 9/5-4 درجه سلسيوس، ميزان تبديل 3/72-4/62 و مقاومت به بيماري بلاست با نمره 2-1 بودند و به عنوان لاين هاي اميد‌بخش انتخاب و معرفي شدند. واژه هاي كليدي: برنج، كيفيت، عملكرد، صفات كمي، صفات كيفي.

Abstract Yield of 34 selected rice lines along with two check cultivars (Hashemi and Binam) was evaluated based on qualitative and quantitative characteristics in Gilan province, Iran. Also, yield of 24 selected lines with two check varieties (Fajr and Neda) was compared in Mazandaran province in a lattice design at Rice Research Institute of Iran in 2008. Traits like grain yield, plant height, number of panicle, grain number in panicle, 1000 grain weight, days to 50% flowering, maturity, amylase content, gel consistency and gelatinization temperature were measured. Based on the results, eight rice lines for Gilan and seven rice cultivars for Mazandaran province were selected based on important qualitative and quantitative characteristics for evaluation in adaptation experiments. Yield of the selected lines ranged from 5.58 to 7.71 t.ha-1. They had also other proper characteristics including plant height of 108 - 137 cm, amylase content of 21.1 - 22.5 mg.kg-1, Gelatinization temperature of 62.4 - 72.3?C, and good resistance to blast disease (score between 1-2). Therefore, the selected lines were promising for improving advanced rice lines. Keywords: rice, quality, yield, line improvement.