ارزيابي تنوع ژنتيكيبرخي از ژنوتيپ هاي سيب ايران با استفاده از نشانگرRAPD

Investigation of genetic variation among some Iranian apple genotypes using RAPD marker

جمع آوري و ارزيابي ژرم پلاسم ها در برنامه هاي اصلاحي درختان ميوه داراي نقش اساسي است. نشانگرهاي مولكولي متفاوتي براي اين نوع ارزيابي ها به كار برده شده اند كه ماركر RAPD جز ماركرهاي پركاربرد در مورد شناسايي ژنوتيپ ها و ارقام گوناگون سيب مي باشد. در اين پژوهش تنوع ژنتيكي 23 ژنوتيپ بومي ايران (از سه منطقه آذربايجان، البرز مركزي و زاگرس مركزي) و رقم تجاري گراني اسميت به عنوان شاهد توسط 11 آغازگر RAPD سري TIB MOLBIOL بررسي شد. تعداد متوسط نوار به‎ازاي هر آغازگر 27/10 بود. تجزيه و تحليل داده ها با نرم افزار NTSYS با كاربرد ضريب تشابه DICE براي تعيين ميزان تشابه انجام شد و دندروگرام به‎وسيله الگوريتم UPGMA رسم گرديد. در حالت كلي، نتايج داده هاي مولكولي، نمونه هاي هر منطقه را به طور جداگانه اي از ساير مناطق جدا كرد. البته برخي نمونه هاي مناطق در خوشه هاي منطقه اي جز منطقه خود قرار گرفتند كه اين موضوع مي تواند به دليل انتقال ژنوتيپ ها بين مناطق در زمان گذشته باشد. ميزان چند شكلي به دست آمده در اين پژوهش بالا بود (62/68 درصد). بر اساس داده هاي مولكولي، دامنه شباهت بين نمونه ها از 378/0 تا 723/0 متغير بود. با توجه به نتايج به دست آمده مي توان گفت كه تنوع ژنتيكي بالايي در ژنوتيپ‏هاي سيب مناطق مختلف وجود دارد، ولي تفاوت درون منطقه‎اي جزيي بود. به طور كلي، بررسي تنوع ژنتيكي نشان داد كه ماركر RAPD مي تواند در شناسايي نواحي چند شكلي و تخمين فاصله ژنتيكي و مديريت ژرم پلاسم ژنوتيپ ها و ارقام سيب مفيد باشد. واژه‎هاي كليدي: سيب، ژرم پلاسم، تنوع ژنتيكي، ضريب تشابه، RAPD.

Collection and evaluation of germplasms play an important role in fruit tree breeding programs and different molecular markers have been used for this purpose. RAPD marker is one of the most common markers to identify different apple genotypes and varieties. In this study, the genetic diversity of 23 indigenous apple genotypes collected from Azerbaijan, Central Alborz and Central Zagros regions of Iran was evaluated by 11 RAPD primers serie TIB MOLBIOL and commercial cultivar of Granny Smith was consdered as the control. Data were analyzed using NTSYS software, dendrogram was drawn based on UPGMA results and DICE similarity index was used for measuring genetic similarities. Average number of bands was 10.27 for each primer. In general, samples of each region were separate from other regions and were classified in different clusters. However, some samples were placed in the cluster of other regions that it could be due to genotype transition among areas in the past tense. High polymorphism rates were obtained (68.62%). Based on the results, similarity of samples ranged from 0.378 to 0.723. There was high genetic difference among apple genotypes collected from the studied areas, but low difference was observed among samples of each region. In conclusion, investigation of genetic variation indicated that RAPD marker is suitable approach to determine polymorphic loci and to estimate the genetic distance among apple genotypes and cultivars. Keywords: apple, germplasm, genetic diversity, similarity index, RAPD.