اثر اكسين و شرايط محيطي بر ريشه زايي قلمه هاي نيمه خشبي شيشه شور(Callistemon viminalis Sol.)

Effects of auxins and environmental conditions on rooting of semi-hardwood stem cuttings of bottle brush (Callistemon viminalis Sol)

به منظور بررسي اثر تيمار‌هاي مختلف اكسين و شرايط محيطي بر ريشه‌زايي قلمه‌هاي نيمه‌خشبي شيشه‌شور، قلمه‌هاي نيمه‌خشبي و برگ‎دار شيشه‌شور از پايه‌هاي مادري تهيه شدند. اين قلمه‌ها توسط ايندول بوتيريك اسيد و نفتالين استيك اسيد با غلظت‌هاي صفر (شاهد)، 2000، 3000 و 4000 ميلي‌گرم در ليتر تيمار شدند. سپس قلمه‌ها در بستر كشت ماسه، تحت شرايط مه‌افشان و يا تونل پلاستيك قرار داده شدند. براي اجراي اين پژوهش از آزمايش فاكتوريل بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با پنج تكرار و 15 قلمه در هر تكرار استفاده گرديد. محيط ريشه‌زايي قلمه‌ها در دو سطح شامل مه‌افشان و تونل پلاستيك و تيمارهاي مختلف اكسين در هفت سطح شامل محلول‌هاي صفر (شاهد)، 2000، 3000 و4000 ميلي‌گرم در ليتر اكسين‌هاي ايندول بوتيريك اسيد و نفتالين استيك اسيد بودند. قلمه‌هاي شيشه‌شور كه توسط ايندول بوتيريك اسيد با غلظت 4000 ميلي‌گرم در ليتر تيمار شده بودند، در شرايط مه‌افشان، درصد ريشه‌زايي بيشتري داشتند (62%). بيشترين تعداد ريشه در قلمه‌هايي كه توسط ايندول بوتيريك اسيد و يا نفتالين استيك اسيد با غلظت 4000 ميلي‌گرم در ليتر تيمار شده بودند، حاصل گرديد. طول ريشه و وزن خشك ريشه قلمه‌هاي شيشه‌شور در تيمارايندول بوتيريك اسيد با غلظت 4000 ميلي‌گرم در ليتر و در محيط تونل پلاستيك، بيشتر بود. درصد ريشه‌زايي قلمه‌ها، تعداد ريشه، تعداد برگ‌ و طول رشد اندام هوايي قلمه‌هاي شيشه‌شور در شرايط مه‌افشان نسبت به تونل پلاستيك به طور معني‌داري بيشتر بود. هم‎چنين طول ريشه و وزن خشك ريشه در قلمه‌هايي كه در زير تونل پلاستيك قرار داده شده بودند، بطور معني‌داري نسبت به شاهد افزايش يافت. در مجموع نتايج اين پژوهش نشان داد كه تيمار قلمه‌هاي نيمه‌خشبي شيشه‌شور توسط ايندول بوتيريك اسيد و يا نفتالين استيك اسيد با غلظت 4000 ميلي‌گرم در ليتر و قرار دادن قلمه‌ها در محيط مه‌افشان در افزايش ريشه‌زايي آن‎ها كاملاً موثر بوده است. واژه‌‌هاي كليدي : اكسين، ريشه‌زايي، شيشه‌شور، مه‌افشان.

Influence of different auxin treatments and environmental conditions on rooting of semi-hardwood stem cuttings of bottle brush (Callistemon viminalis Sol.) was investigated. Leafy semi-hardwood cuttings of bottle brush were taken from mother plants in the last week of September 2010. These cuttings were treated with 0 (control), 2000, 3000 and 4000 mg/L Indole-3-butyric acid or Naphthaleneacetic acid and then were placed on a sandy rooting bed under mist or polyethylene tent conditions. Experiment was carried out as factorial based on a randomized complete block design with five replications. Cuttings treated with 4000 mg/L Indole-3-butyric acid showed the highest rooting percentage (62%). Cuttings treated with 4000 mg/L Indole-3-butyric acid or Naphthaleneacetic acid also produced the most number of roots. Mean root length and mean dry weight of bottle brush cutting roots were the highest when they were treated with 4000 mg/L Indole-3-butyric acid and were placed under polyethylene tent. Rooting percentage, leaf and root number and new growth of buds of bottle brush cuttings treated with auxin were significantly higher when they were placed under mist condition instead of polyethylene tent. However, even polyethylene tent was better than control in root length and root dry weight of bottle brush cuttings. In conclusion, treating bottle brush cuttings with 4000 mg/L Indole-3-butyric acid or Naphthaleneacetic acid under mist condition was recommended in order to rooting increment. Keywords: auxins, bottle brush , mist, rooting.