بهبود جوانه زني و رشد گياه دارويي گلپر ايراني ) Heracleum persicum Desf .( تحت تاثير آماده سازي اسمزي بذر

Seed germination and growth improvement in Heracleum persicum Desf. by osmo-primming

مقدمه و هدف: جوانه‏زني و استقرار گياهان دارويي به علت قوه ناميه كمي ‏كه بذور اين گياهان دارند عموماً با مشكل مواجه است. پرايمينگ بذر از جمله روش‏هايي است كه منجر به افزايش قابليت جوانه‏زني در طيف وسيعي از گياهان مي‏شود. هدف كلي تحقيق حاضر تعيين موثرترين ماده پرايمينگ، غلظت و مدت زمان پرايمينگ بر جوانه‏زني و رشد گياهچه گلپر بود. روش تحقيق: آزمايشي به صورت فاكتوريل بر پايه طرح بلوك‏هاي كامل تصادفي در آزمايشگاه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي، دانشگاه بيرجند به اجرا درآمد. فاكتورهاي آزمايش شامل نوع ماده پرايمينگ (KNO3,CaCl2 و پلي اتيلن گلايكول)، سطوح پتانسيل اسمزي (5/0-، 1- و 5/1- مگاپاسكال) و مدت زمان تيمار (12 و 24 ساعت) بودند. نتايج و بحث: نتايج نشان داد كه نوع ماده پرايمينگ بر تمامي‏شاخص‏هاي اندازه گيري شده اثر معني دار دارد. سطح پتانسيل اسمزي بر سرعت جوانه‏زني تاثير معني داري داشته است. اثر مدت زمان پرايمينگ بر صفات سرعت جوانه‏زني و ميانگين مدت جوانه‏زني معني دار بود. در بين تيمارها در صفات درصد، سرعت و ميانگين مدت جوانه‏زني و شاخص بنيه گياهچه، تيمار CaCl2 در 5/0- مگاپاسكال به مدت 24 ساعت بهترين درصد جوانه‏زني، تيمار پلي اتيلن گلايكول 1- مگاپاسكال به مدت 24 ساعت بهترين سرعت جوانه‏زني، تيمار KNO3 در 1- مگاپاسكال به مدت 24 ساعت كمترين ميانگين مدت جوانه‏زني و تيمار پلي اتيلن گلايكول به مدت 12 ساعت و 5/1- مگاپاسكال بهترين شاخص بنيه گياهچه را نشان دادند. بنابراين مي‏توان نتيجه گرفت با اعمال تيمارهاي مناسب پرايمينگ مي‏توان باعث بهبود در جوانه‏زني گياه دارويي گلپر شد. توصيه كاربردي/ صنعتي: نتايج آزمايش نشان داد پرايمينگ موجب افزايش خصوصيات جوانه زني در گياه گلپر مي‏شود. با توجه به اين كه از كومارين موجود در ريشه اين گياه در صنايع مختلف استفاده مي‏شود و از سوي ديگر بذر اين گياه جوانه زني ضعيفي دارد؛ مي‏توان با پرايمينگ آن جوانه زني و استقرار اين گياه را بهبود بخشيد و موجب افزايش در توليد آن شد.

Background & Aim: Because of seed germination ability of medicinal plants seed is low and, generally exposed to problem. Priming is one of the techniques that help seeds to be germinated faster and uniformly. Experimental: A laboratory experiment was carried out on germination and growth improvement in Heracleum persicum Desf. by seed osmo-primming in Seed Technology Laboratory of Faculty of Agriculture in Birjand University, Iran. Statistical design was factorial RCBD with three replications. Factors were priming media (Polyethylen glycol 6000 (PEG), KNO3 and CaCl2), osmotic potential of solution (-0.5, -1 and -1.5 MPa) and time of treatment (12 and 24 h). Results & Discussion: The results showed that priming media had significant effect on all of evaluated characteristics. Germination rate significantly was affected by osmotic potential of solutions. Time of treatment was also effective on germination rate and MGT. However, CaCl2 in 24h and -0.5 MPa, PEG in 24h and -1 MPa, PEG in 12h and -1.5 MPa and KNO3 in 24h and -1 Mpa were best treatments in germination percentage and rate, seedling vigor index and MGT respectively. Therefore, suitable priming treatments are able to improve germination traits in Heracleum persicum. Industrial and Practical Recommendations: The findings showed that priming leads to increasing the traits of blossoming in hogweed. Since cumarin is used in various industries and its seed is week in blossoming, using priming can be helpful for blossoming and fixating of this plant and can be increase the production.