بررسي عوامل موثر بر صادرات خدمات (مطالعه موردي: صادرات خدمات فني و مهندسي)

The study of Factors Affecting the Export of Services Case study: Export of Technical and Engineering Services

بررسي عوامل موثر بر صادرات خدمات 1 مطالعه موردي: صادرات خدمات فني و مهندسي خالد احمدزاده*، كاظم ياوري**، عباس عصاري*** و بهرام سحابي**** 1391/1/ 1390 تاريخ پذيرش: 23 /5/ تاريخ دريافت: 22 تجارت خدمات طي چند دهه اخير، ب هويژه در كشورهاي در حال توسعه داراي روندي رو به رشد بوده است. صادرات خدمات علاوه بر توسعه بخش كالايي، باعث اشتغال زايي، بهبود تراز تجاري و رشد اقتصادي كشورها م يشود. اين نوشتار با رويكرد تحليلي و توصيفي درصدد است عملكرد و عوامل موثر بر كل صادرات خدمات و همچنين زيربخش خدمات فني و مهندسي را ب هطور خاص در كشورهاي منتخب عضو سازمان همكاري اسلامي به روش داد ههاي تابلويي مورد ارزيابي قرار دهد. نتايج حاصل از برآورد شاخ صهاي عملكرد صادرات و مزيت نسبي خدمات فني و مهندسي نشان م يدهد كه جايگاه ايران در بين كشورهاي مورد مطالعه طي دوره 1994- ، ارتقا يافته است. همچنين تاثيرگذاري متغيرهاي توليد سرانه، نرخ ارز 2010 موثر واقعي، ورود سرماي ههاي خارجي، زيرساخ تهاي ارتباطي و عضويت روي كل صادرات خدمات و ،D و 8 ECO كشورهاي يادشده در بلوك هاي تجاري همچنين خدمات فني و مهندسي در مجموعه كشورهاي منتخب، مثبت و معنا دار -1 اين مقاله مستخرج از رساله دكتراي دانشگاه تربيت مدرس است. لازم مي دانيم از راهنمايي هاي ارزنده استاد گروه و جناب آقاي دكتر احمد معين تقوي در موسسه مطالعات و Prof. Dr.Knerr.B اقتصاد دانشگاه كاسل آلمان پژوهش هاي بازرگاني تشكر و قدرداني كنيم. * دانشجوي دكتراي اقتصاد و پژوهشگر موسسه مطالعات و پژوه شهاي بازرگاني، پست الكترونيكي: kh.ahmadzadeh@modares.ac.ir .kyavari@gmail.com : ** دانشيار گروه اقتصاد دانشگاه تربيت مدرس، پست الكترونيكي .assari_a@modares.ac.ir : *** استاديار گروه اقتصاد دانشگاه تربيت مدرس، پست الكترونيكي .sahabi_b@modares.ac.ir : **** استاديار گروه اقتصاد دانشگاه تربيت مدرس، پست الكترونيكي 2 فصلنامه پژوهشنامه اقتصادي (رويكرد اسلامي- ايراني) سال دوازدهم شماره 47 است. بنابراين، ضرورت برنامه ريزي براي توسعه بيشتر اين حوزه از صادرات، بايد مد نظر نهادهاي دولتي و بخ شخصوصي قرار گيرد. .F13, F14, L84 :JEL طبقه بندي كليدواژه ها: صادرات خدمات (فني و مهندسي)، شاخص عملكرد صادرات، شاخص مزيت نسبي .OIC آشكار شده، داده هاي تابلويي، كشورهاي عضو

The study of Factors Affecting the Export of Services Case study: Export of Technical and Engineering Services Khaled Ahmadzadeh Kazem Yavari Abbas Assari Bahram Sahabi Received: 13 Aug 2011 Accepted: 11 Apr 2012 In recent decades and especially in developing countries, the trade of services has faced an increasing trend. The export of services can improve trade balance, economic growth, employment as well as development of merchandise sector. This paper uses a descriptive and analytical approach and intends to evaluate performance and factors affecting the total export of services and particularly the export of technical and engineering services in OIC selected countries by applying panel data method. The results of estimating the performance indicators and comparative advantage of technical and engineering services export indicate that between years 1994 to 2010, Iranʹs position among these countries has improved. In our analysis, factors such as GDP per capita, real effective exchange rates, inflow of foreign investments, communication infrastructures and also being member of two trade blocs -ECO and D8- have significant and positive effect on the total export of services and also the export of engineering services. Thus, it is necessity for governmental institutions and private sector in Iran to plan and prepare to further develop the export of services. JEL Classification: F13, F14, L84. Keywords: Service Export, Technical and Engineering Services, Export Performance Indicator, Revealed Comparative Advantage, Panel Data, OIC Countries.