ارزيابي كمي و كيفي توده هاي طبيعي ون (Fraxinus excelsior L.) در جنگل هاي هيركاني (مطالعه موردي: جنگل آموزشي و پژوهشي دانشگاه تربيت مدرس)

Quantities and Qualitative Assessment of Natural European Ash in Hyrcanian Forests of Iran (Case study: Educational & research woodlot of Tarbiat Modsress University)

استقرار درختان جنگلي در يك رويشگاه منعكس كننده مجموعه اي از شرايط محيطي شامل آب وهوا، پستي و بلندي و متغيرهاي خاكي هستند. اين درختان بسته به سرشت و نياز اكولوژيك مشابه درطبيعت دركنار هم مستقر و يك جامعه گياهي را به وجود مي آورند. كه بررسي اين عوامل در ارتباط با پراكنش آن ها مي تواند گامي مهم در مديريت بهينه منابع طبيعي باشد. بنابراين تحقيق حاضر به بررسي خصوصيات كمي وكيفي گونه زبان گنجشك (Fraxinus excelsior L.) در ارتباط با ويژگي هاي فيزيوگرافي پرداخته است. بدين منظور تعداد 50 قطعه نمونه 10 آري (دايره اي شكل) به صورت تصادفي در قطعات 314 و 315، جنگل آموزشي و پژوهشي دانشگاه تربيت مدرس، در حوزه آبخيز 46 كجور انتخاب گرديد. نتايج نشان داد كه 17/68 درصد از كل درختان ون در طبقه ارتفاعي 900-800 متر از سطح درياي آزاد، 43 درصد از درختان در جهت شمال غربي و 6/72 درصد از درختان ون در كلاسه شيب 40-10 درصد پراكنش داشته اند. پراكنش تعداد در طبقات قطري توده به حالت چوله به راست بوده است كه نشان از وجود تمام مراحل رويشي درختان در توده مي باشد، طوري كه بيشترين تراكم در كلاسه قطري 30-20 سانتي متر بوده است. بررسي ويژگي هاي كيفي نيز حاكي از آن است كه 86 درصد درختان داراي شاخه دواني بالاتر از 10 متر، 47 درصد پايه ها داراي تاج متقارن و 97 درصد پايه هاي ون داراي تنه سالم بوده است. نتيجه تحقيق حاضر به طوركلي نشان داد كه گونه ون مي تواند به عنوان يگ گونه همراه مناسب در غني سازي جنگل به ويژه در راشستان ها پيشنهاد گردد.

Stand stability is considered as one of the most important issues in Naturalist sylviculture method which has been introduced in recent decades. This may cause increase in stand biodiversity and moving to its ideal state. The Present study was designed to assess physiographic and qualitative and quantitative characteristics of common ash (F. excelsior L.) as a native species in the Hyrcanian forests. To achieve these aims, 50 sample plots in a randomized design with 1000 m square (circular shape) at parcels #314 and 315 of Tarbiat Modares university research and educational woodlot’s, located in watershed #45, were selected. Results of physiographic parameters show that 68.17% and 43.00% of all species were distributed 800-900 m above sea level and northwest aspect, respectively, while only 72.60% of those were on the slope 10-40%. In addition, distribution pattern of ash trees in diameter class shows that its skewness is to the right. So the highest density of it was in 20-30 cm diameter class. Quantities results of common ash also shows that 86.00% of trees branching was extended in the height more than 10 m, 47.00% of them have polar crown, as well as more than 60.00% of them have less stem curves and healthy stem. Results showed that this species can be nominated as a unique species in yearly afforestation activities especially in enriching beech stands. Future studies may require completing current study on other aspects of affecting parameters like soil characteristics in other sections of Hyrcanian forests. Key words: Fraxinus excelsior L., Site factors, Akhuzhchal forests, Quantative and qualitative characteristics.