بررسي خواص فيزيكي، مكانيكي و دوام طبيعي چوب ممرز اصلاح شده با تيمارگرمابي (مطالعه موردي در جنگل خيرودكنار شهرستان نوشهر)

Physicomechanical Properties and Durability of Hornbeam Wood Modified by Hydrothermal Treatment (Case Study in Noshahr-Khyrudkenar Forest)

هدف از اين مطالعه بررسي اثر سه سطح دما و دو سطح زمان در تيمارگرمابي بر خواص فيزيكي، مكانيكي و دوام طبيعي چوب گونه ممرز در برابر قارچ رنگين كمان بوده است. بدين منظور نمونه هاي آزموني تهيه شده و مورد تيمارگرمايي قرارگرفتند. جرم ويژه خشك، واكشيدگي و اثرضدواكشيدگي از خواص فيزيكي؛ سختي در سطح مماسي و مقاومت به ضربه از خواص مكانيكي و مقدار كاهش وزن، خسارت ظاهري و پوشش سطح توسط قارچ به عنوان شاخص دوام طبيعي روي نمونه هاي تيمارشده اندازه گيري و به لحاظ آماري با نمونه هاي شاهد مقايسه شد. نتايج نشان داد كه اعمال تيمارگرمابي سبب كاهش دانسيته خشك و تيره شدن رنگ، كاهش واكشيدگي در جهت هاي مماسي، شعاعي و كلي(حجمي) نمونه هاي چوب ممرز مي شود. افزايش دما و زمان تيمار سبب افزايش اثرضدواكشيدگي در جهت ها و حالت كلي در چوب شد. همچنين نتايج نشان داد كه به طوركلي تيمارگرمايي سبب كاهش ميزان سختي و افزايش دما و زمان در آن باعث افزايش افت سختي چوب ممرز مي گردد. در مورد مقاومت به ضربه نيز اعمال تيمارگرمايي با شرايط سخت تر، باعث كاهش مقاومت به ضربه شد. نتايج مجاورت آزمايشگاهي نمونه هاي چوب ممرز تيمارشده و شاهد با قارچ رنگين كمان، نشان داد كه تيمارگرمابي تا حدودي سبب اصلاح دوام طبيعي چوب مي شود. بااين وجود بررسي درصد پوشش قارچ روي نمونه ها و نيز معيار تعيين ميزان خسارت ظاهري نشان داد كه نمونه هاي تيمارگرمابي شده با شرايط اين پژوهش را تنها مي توان جزو چوب هاي كم دوام به حساب آورد.

This study investigated the effect of temperature (120, 150 and 180 oc) and time (half an hour and 2 hours) in the hydrothermal treatment on physical properties, mechanical and natural durability of wood against White rot fungi (Coriolus versicolor). For this purpose, laboratory standard specimens were prepared and heat treated. Oven dried density, shrinkage and swelling and anti-swelling efficiency as physical properties; stiffness on tangential surface and impact as mechanical properties and weight loss, willeitner scale (apparent damage) and surface covered by fungus as durability, were measured and statistically compared with control samples. The results show that the hydrothermal treatment lead to a reduction in oven dried density, darkening of color, and reducing the swelling in tangential, radial and volume of hornbeam wood. Increasing heat treatment temperature and time caused enhancement of anti-swelling effect in dimensions and volume of wood. The results also showed that heat treatment in general leads to toughness decrease, and rising temperature and time caused Increase the toughness degradation of wood. About impact, applying the more intense heat treatment, reduced the wood impact resistance. The results of the heat treated and control wood samples exposed to White rot fungi in laboratory conditions showed that thermal treatment, partly, lead to the improvement of durability of wood. However, checking the samples mold cover percent and willeitner scale indicated that heat treated samples with the characteristics of this study can only be considered as weak wood. Key words: hydrothermal treatment, carpinus betulus, physical properties, anti-swelling efficiency, mechanical properties, Coriolus versicolor