اثربخشي آموزش مهارت هاي پرسشگري و توضيح به معلمان بر خلاقيت دانش آموزان دوره متوسطه

Background: Increasing the quality of learning and teaching depends on so many things. The role of teachers in this matter is unique and unreplaceable, and their questions and explaining that they pre

زمينه: كيفيت افزايي در عرصه يادگيري و تدريس از گذرگاه‌هاي بسياري عبور مي‌كند. در اين ميان نقش و جايگاه معلمان بي بديل و مهم تر است و پرسش ها و توضيح هايي كه آنان هر روز در كلاس‌هاي درس مطرح مي‌كنند از اهميت بسزايي برخوردار است. هدف: اين پژوهش به بررسي تاثير آموزش مهارت هاي پرسشگري و توضيح دادن به معلمان بر خلاقيت دانش آموزان پسر دوره متوسطه شهر تهران پرداخته است. روش: طرح پژوهش حاضر شبه آزمايشي و از نوع پيش آزمون-پس آزمون با گروه كنترل است. جامعه آماري مورد مطالعه شامل كليه دانش آموزان پسر مقطع متوسطه مشغول به تحصيل در سال تحصيلي 91-1390 در شهر تهران است. از اين جامعه 600 نفر دانش‌آموز سال اول دبيرستان از منطقه‌ 3 آموزش و پرورش با روش نمونه گيري خوشه اي چند مرحله اي بصورت تصادفي انتخاب شدند. همچنين 20 نفر از معلمان همان كلاس ها، كه درس هاي رياضيات، ادبيات فارسي، زبان انگليسي، عربي و علوم زيستي و بهداشت را تدريس مي‌كردند، بصورت تصادفي انتخاب شدند (در هر درس 4 معلم). معلمان انتخابي به صورت تصادفي در سه گروه آزمايشي و يك گروه كنترل جايگزين شدند. معلمان گروه آزمايشي نخست، دوره مهارت هاي پرسشگري، معلمان گروه آزمايشي دوم دوره مهارت‌هاي توضيح دادن، معلمان گروه آزمايشي سوم دوره مهارت هاي پرسشگري و توضيح دادن را به عنوان متغير مستقل دريافت كردند و معلمان گروه كنترل در هيچ كدام از اين دوره ها شركت نداشتند. براي گردآوري اطلاعات از آزمون خلاقيت عابدي (1372) استفاده شد. داده ها با روش هاي آمار توصيفي و آزمون تحليل كوواريانس تحليل شدند. يافته ها: دانش آموزان هر چهارگروه از نظر خلاقيت و زير مقياس هاي آن با توجه به نمره هاي پيش-آزمون همگن بودند. نتايج نشان داد كه آموزش توام مهارت هاي پرسشگري و توضيح دادن به معلمان باعث افزايش 12 درصدي خلاقيت دانش آموزان شده است. آموزش مهارت‌هاي پرسشگري و توضيح دادن به معلمان بيشترين تاثير را بر افزايش مولفه بسط (17.7 درصد) و پس از آن بر مولفه هاي انعطاف پذيري (3.6 درصد)، ابتكار (2.7 درصد) و سيالي (2.47 درصد) داشته است. بحث و نتيجه گيري: با توجه به اهميت مهارت هاي پرسشگري و توضيح دادن، اين مهارت ها بايستي در واحدهاي درسي و دوره‌هاي آموزشي بدو خدمت و حين خدمت معلمان بيشتر مورد توجه قرار گيرد.

Background: Increasing the quality of learning and teaching depends on so many things. The role of teachers in this matter is unique and unreplaceable, and their questions and explaining that they present in the class are so important. Purpose: The aim of this study was to investigate the effectiveness of teaching the questioning and explaining skills to teachers on high school, male studentsʹ creativity of Tehran city. Method: the project included quasi-experimental licenses and pre-test, post-test and control group. The statistical population included all high school, male students of Tehran city in 1390-91 academic year. The sample group consists of 600 students of first grade of high school in 3 educational districts that were selected randomly by multi-step sampling method. Also 20 teachers of those classes teaching the mathematics, Persian literature, English language, Arabic language and biological science & health lessons (4 teachers for any lesson) were selected by random method. All teachers were assigned randomly in 3 experimental and 1 control groups. The teachers of first experimental group passed the questioning skill course, the second experimental group passed the explaining skills course, the third experimental group passed the both questioning and explaining skills courses as independent variable and the teachers of control group didnʹt passed any courses. Data was collected by the Abedi creativity test (1372). Data was analyzed by descriptive statistical methods and MANCOVA test. Result (s): the findings showed that the students of four groups were matched in creativity and its sub scales in pre-test. The results showed that teaching of the both questioning and explaining skills to the teachers increased studentsʹ creativity up to 12 percent. Teaching both questioning and explaining skills to the teachers increases in four sub scales of creativity were respectively: extension 17.7%, flexibility 3.6% innovation 2.7%, and fluency 2.47%. Discussion: Due to the importance of questioning and explaining skills, more attention should be paid to these subjects in teacherʹs pre–service and in–service training.