اثر محلول پاشي اسيد جاسمونيك بر درصد و تركيبات اسانس آويشن دنايي (Thymus daenensis Celak)

Effect of foliar application of Jasmonic Acid (JA) on essential oil yield and its compositions of Thymus daenensis Celak

مقدمه و هدف: امروزه تحقيقات زيادي در خصوص اثرات تنظيم كننده هاي رشد بر رشد و توليد گياهان مختلف زراعي و باغي انجام گرفته است كه نتايج آن حاكي از تاثيرگذاري اغلب اين هورمون ها بر رشد كمي و كيفي گياهان مي باشد. كاربرد تنظيم كننده ها و بازدارنده هاي رشد در گياهان دارويي علاوه بر رشد نيز ممكن است باعث تحريك توليد متابوليت هاي ثانويه شود. دراين پژوهش اثر محلول پاشي اسيد جاسمونيك روي گونه آويشن دنايي (Thymus daenensis Celak.) مورد بررسي قرار گرفت. روش تحقيق: آزمايش به صورت گلداني در سال زراعي 90-89 با تعداد 6 تيمار و 7 تكرار در قالب طرح كاملاً تصادفي انجام شد. تيمارها شامل آب مقطر (شاهد)، آب مقطر و حلال هورمون(استون)، غلظت هاي مختلف شامل 50، 100، 200 و 400 ميكرومول اسيد جاسمونيك بودند. اعمال تيمار در مرحله قبل از گلدهي و اواسط تابستان به صورت محلول پاشي روي گياه مورد مطالعه انجام شد. نمونه هاي اندام هوايي با استفاده از دستگاه كلونجر به روش تقطير با آب اسانس گيري گرديد. اسانس به دست آمده جهت شناسايي تركيبات به دستگاه كروماتوگرافي جرمي (GC-MS) تزريق شد. نتايج و بحث: نتايج نشان داد كه غلظت هاي مختلف اسيد جاسمونيك بر ميزان تركيبات اصلي آويشن دنايي اثرات معني داري دارد؛ به طوري كه غلظت هاي مختلف به كار رفته سبب كاهش يا افزايش تعدادي از تركيبات ثانويه شدند. اختلاف معني داري بين مقدار تيمول و كارواكرول با كاربرد غلظت 100 ميكرومول جاسمونيك اسيد در مقايسه با ساير تيمارهاي مورد مطالعه مشاهده شد. همچنين كاربرد حلال استون به همراه آب مقطر نيز موجب افزايش برخي از تركيبات اسانس شد. توصيه كاربردي/ صنعتي: در زراعت متابوليك اگر توليد يك متابوليت يا متابوليت هاي خاص مورد هدف باشند بايد با مديريت هاي مهم زراعي و فرآوري آن (روش هاي خشك كردن، اسانس گيري و غيره) به اين هدف مهم يعني افزايش ميزان اسانس در قدم اول و ميزان متابوليت (ها) در گام دوم دست يافت. با توجه به نتايج اين مطالعه برخي متابوليت هاي ثانويه به خصوص تركيبات فنولي مهم در اسانس آويشن دنايي به محلول پاشي اسيد جاسمونيك تا حدودي واكنش نشان دادند.

Background & aim: Recent researches have been done on effects of plant growth regulators (PGR) on growth and production of different crops whose results indicate the effectiveness of most of these hormones on qualitative and quantitative growth of herbs. The application of regulators and inhibitors of growth on herbs may, in addition to growth, also lead to secondary metabolites stimulation. Jasmonic acid (JA) and its volatile methyl ester (MJ) collectively termed jasmonates, are regarded as endogenous regulators that play important roles in regulating stress responses, plant growth and development. This study was carried out to survey the effect of spraying of jasmonic acid (JA) on T. daenensis Celak in Shahrekord, Southwest Iran at 2010-2011. Experimental: A pot experiment was conducted in a CRD with six treatments and seven replications. The treatments including I: distilled water (control), II: distilled water and solution (acetone), III-VI: JA in various concentrations (50, 100, 200 and 400 µM). The treatments were applied before flowering stage. The aerial parts were characterized by Clevenger approach and Gas Chromatography–Mass Spectrometry. Results & discussion: Results of analysis of variance of the experiment showed that different levels of the foliar application of JA do have significant impacts on chemical constitutes in the essential oil of T. daenensis. Various concentrations of foliar application of JA caused decrease or increase some of secondary metabolites in essential oil. In comparison with other treatments, there is a significant difference between amount of thymol and carvacrol, as two main compounds in essential oil of T. daenensis, having 100 µM JA. The application of acetone solvent with distilled water also caused the increase in some of constitutes of the essential oil. Industrial and practical recommendations: In metabolic cultivation, for producing a special metabolite, the main agronomic and processing management should be regarded in order to increase the rate of essence and metabolites. Finally, some of secondary metabolite production in Thymus daenensis Celak could be partially changed by supplementation of different elicitors such as JA.