اثر فصل كاشت بر رشد و تركيبات شيميايي اسانس زنيان (Carum capticum L) تحت شرايط تنش شوري

Effect of sowing season on growth and oil chemical composition of ajowain (Carum capticom L.) under salinity stress

مقدمه و هدف: زمين‌هايي كه با مشكلات شوري آب مواجه هستند مي‌توانند از طريق كشت گياهان دارويي بومي متحمل به شوري مورد بهره‌برداري قرار گيرند. كميت و كيفيت گياهان دارويي، طي فصل‌هاي مختلف متغير است. لذا، اين مطالعه به منظور بررسي اثر فصل كشت بهاره و تابستانه بر صفات رويشي و تركيبات اسانس زنيان (Carum capticum L.) تحت ننش شوري آب آبياري انجام شد. روش تحقيق: تيمارهاي شوري با هداي الكتريكي شامل 3/0، 4، 8 و 12 دسي زيمنس بر متر از مرحله قبل از گلدهي زنيان در ميكروپلات هاي مستقر در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه آزاد اسلامي خوراسگان (اصفهان) اعمال شد. صفات رويشي گياه و هم چنين تركيبات شيميايي اسانس گياه زنيان با استفاده از GC-MS مورد تجزيه قرار گرفتند. نتايج و بحث: با افزايش شوري ميانگين ارتفاع گياه در كشت بهاره كاهش و ميانگين تعداد انشعاب در كشت تابستانه افزايش يافت. متوسط ارتفاع گياه، تعداد چتر، تعداد گل چتر اصلي و تعداد گلچه چتر اصلي در كشت تابستانه بيش از كشت بهاره بود. اثرات متقابل شوري و فصل كاشت بر صفات رويشي زنيان نشان داد كه بيشترين ميزان ارتفاع در شوري dS/m 4 در كشت تابستانه و كمترين ميزان در شوري dS/m 12 در كشت بهاره به دست آمد. بيشترين تعداد گل چتر اصلي در كشت تابستانه و شوري dS/m 12 و كمترين آن در كشت بهاره در همان شوري حاصل شد. در كشت بهاره تعداد 10 و در كشت تابستانه تعداد 13 تركيب مختلف در اسانس ميوه شناسايي شد كه مهمترين جز آن ها به ترتيب تيمول و گاماترپينن بود. توصيه كاربردي/صنعتي: با توجه به كاربرد وسيع تركيب تيمول در داروسازي و صنايع غذايي و نتايج حاصل از تحقيق حاضر به نظر مي رسد كه امكان كشت گياه زنيان در خاك هاي با درجه شوري نسبتاً بالا (12 EC= دسي زيمنس بر متر) جهت زراعت متابوليك تيمول در فصل بهار وجود دارد.

Background & aim: Saline lands can be utilized by planting native medicinal plants tolerant to salinity. The quantity and quality these plants are changed during various seasons in agriculture systems. Thus, this study carried out under salinity stress in order to examine the effect of sowing in two seasons on growth characteristics and essential oil components of ajowan (Carum capticum L.), Experimental: Different salinity treatments (EC= 0.3, 4, 8 and 12 dS/m) were used before flowering stage of ajowan in pot experimental at Khorasgan (Isfahan), Iran. Growth characteristics were measured and, the essential oil analyzed by GC/MS apparatus. Results & discussion: Results showed that increasing salinity caused decrease plant height in spring planting and increase in number of branching in summer planting. The amounts of plant height, number of umbel, number of flower in main umbel and number of floret in main umbel in summer sowing was higher than spring sowing. Interaction effects of salinity and sowing season on growth characteristics showed that the highest plant height was obtained from summer sowing under salinity 4 dS/m treatment and the lowest amount of plant height obtained from spring sowing under salinity 12 dS/m treatment. In spring and summer sowing, ten and thirteen components were identified in the essential oil of C. capticum, respectively. The major compounds in the essential oil of C. capticum were of thymol and ?-terpinene. Industrial and practical recommendations: According to results of this study, It seems that sowing of C. capticum under saline soils (~EC=12 dS/m) for metabolic agronomy (especially thymol) in spring sowing could be is suitable.