اثر عوامل اكولوژيكي بر تركيبات شيميايي برگ گل ماهور Verbascum songaricum Schrenk

Effect of ecological factors on chemical compounds of Verbascum songaricum leaves

مقدمه و هدف: گل‌ماهور (Verbascum songaricum) گياهي است چند ساله علفي متعلق به تيره گل ميمون و يكي از گياهان دارويي است كه در مناطق مختلف به نا م هاي علف خرگوش، خرگوشك، گل‌ماهور و علف ماهور مشهور است. هدف از اين مطالعه اثرات شرايط محيطي بر خصوصيات فيتوشيميايي برگ هاي گل ماهور براي استخراج مواد موثره مي باشد. روش تحقيق: اين تحقيق در پنج مكان مرتعي به ترتيب شامل دره حوض، قهيز، سميرم (اصفهان)، قلعه قدم و دنا (كهگيلويه و بويراحمد) انجام گرفت. گياه مذكور در تيرماه 1390 در مرحله گلدهي از مكان هاي مختلف جمع آوري گرديد. عصاره برگ به روش هضم استخراج گرديد. سپس جهت شناسايي تركيبات آن از روش گاز كروماتوگرافي متصل به طيف سنج جرمي استفاده شد. نتايج و بحث: نتايج نشان داد كه تركيباتي هم چون كتون و الكل در مراتع قهيز، سميرم و دنا بيشتر از دره حوض و قلعه قدم بود. در رويشگاه اول (دره حوض و قلعه قدم) تركيبات هيدروكربن و آمين بيشترين ميزان بودند كه ممكن است متوسط دماي بيشتر مناطق باعث افزايش اين تركيبات شده است. عوامل اكولوژيكي نظير درصد رس خاك، تبخير و تعرق، حداكثر درجه حرارت و طول دوره خشكي اثرات بيشتري بر ميزان تركيبات به خصوص در مناطق دره حوض و قلعه قدم داشته است. توصيه كاربردي/صنعتي: باتوجه به نتايج اين تحقيق پيشنهاد مي شود با توجه به شناخت برخي خصوصيات اكولوژيكي گياه گل ماهور مي توان زمينه هاي را براي كشت و توليد وسيع تر آن در زمينه دارويي و صنعتي فراهم كرد.

Background & Aim: Verbascum songaricum is a perennial herbaceous belongs to the Scrophulariaceae (snapdragon) family. Current study was done to study the environmental conditions effect on phytochemical properties of Verbascum songaricum leaves for extracting the effective materials. Experimental: This study was conducted at five range sites, including Hoze valley, Ghahiz, Someirom, Ghale Gadam, and Dena in two provinces (Isfahan and Kohghiluyeh va Boyer Ahmad) Iran. The specimens were collected in flower stage on July 2011. Leaves extract was obtained using digestion method and then analyzed by GM-MS to identify the main compounds in extract. Results & Discussion: Results indicated the ketone and alcoholic compounds in Ghazis and Someirom and Dena were the higher than Hoze Valley and Ghale Gadam regions. Soil pH was as an important ecological factor affect on the main components in the extract of V. songaricum leaves. The highest amount of hydro-carbonic and amine compounds detected in Ghazis and Someirom and Dena regions. Industrial and practical recommendations: According to the results, it is recommended that with respect to the recognition of some ecological factors of Verbascum songaricum, the fields for widespread cultivating and producing of this plant can be prepared.