پديد آورندگان :
قرباني، محمد حسين نويسنده , , بصيري، محبوبه نويسنده دانشجوي دكتري زراعت ,
كليدواژه :
تراكم بوته , شوري خاك , عملكرد , گندم
چكيده فارسي :
اين پژوهش با هدف بررسي اثر تراكم بوته بر رشد و عملكرد گندم (رقم كوهدشت) در خاكهاي شور و در شرايط كشت ديم در منطقه انبارالوم در استان گلستان در سال زراعي 88-1387 انجام شد. آزمايش در 3 مزرعه با شوريهاي 73/6، 34/9 و 63/11 دسي‌زيمنس بر متر با استفاده از 4 تراكم 125، 250، 375 و 500 بوته در مترمربع و در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در 3 تكرار اجرا شد. نتايج نشان داد، افزايش تراكم سبب افزايش شاخص سطح برگ، تعداد ساقه و نيز تعداد ساقه بارور در واحد سطح ميشود، بيش‌ترين تعداد پنجه در مترمربع در تراكم 250 بوته در مترمربع توليد شدو افزايش تراكم به بيش از 250 بوته در مترمربع سبب كاهش تعداد پنجه در واحد سطح شد. همچنين تعداد دانه در سنبله با افزايش تراكم از 16 عدد در تراكم 125 بوته به 29/8 عدد در تراكم 500 بوته در متر مربع كاهش يافت. وزن هزاردانه نيز با افزايش تراكم كاهش يافت. برعكس، بيش‌ترين ماده خشك در بالاترين تراكم مشاهده گرديد. افزايش شوري خاك سبب كاهش شاخص سطح برگ، تعداد ساقه، تعداد ساقه بارور، تعداد پنجه، تعداد پنجه بارور در مترمربع، تعداد دانه در سنبله و مجموع ماده خشك در هكتار شد. بيش‌ترين وزن هزاردانه (42/38 گرم) در سطح اول شوري مشاهده شده و افزايش شوري خاك به 34/9 دسي‌زيمنس بر متر سبب، كاهش وزن هزاردانه گرديد (99//36 گرم)، ولي شوري بيش‌تر خاك (63/11 دسي‌زيمنس بر متر)، تاثير معنيداري بر وزن هزاردانه نداشت. اثر متقابل شوري و تراكم بر تعداد پنجه بارور در مترمربع نشان داد كه با افزايش شوري خاك، احتمال رشد كافي براي توليد دانه در پنجهها كاهش مييابد و در نتيجه در بيش‌ترين سطح شوري هيچيك از پنجهها حتي در كم‌ترين تراكم، رشد كافي براي باروري نداشتند. از طرفي، عملكرد دانه با افزايش تراكم افزايش يافت، ولي نقش تراكم در تمام سطوح شوري خاك يكسان نبود، بهنحويكه، افزايش تراكم از 375 به 500 بوته در مترمربع در سطوح شوري 73/6، 34/9 و 63/11 دسي‌زيمنس بر متر، سبب افزايش عملكرد دانه بهترتيب به مقدار 46/4، 70/7 و 51/10 درصد شد. بنابراين براي دستيابي به حداكثر عملكرد در خاكهاي با شوري حدود 7 دسي‌زيمنس بر متر و كم‌تر، تراكم 375 بوته در مترمربع و در خاكهاي با شوري حدود 9 دسي‌زيمنس بر متر و بيش‌تر، استفاده از تراكم حدود 500 بوته در مترمربع، ميتواند سبب عملكرد بيش‌تر دانه در واحد سطح شود.
چكيده لاتين :
This experiment was carried out to investigate the effect of plant density on growth and seed yield of wheat (Kodasht cultivar) under saline soils and rainfed condition inAnbarolum region of Golestan province in 2008-09. An experiment was conducted in three fields with different salinities (6.73, 9.34 and 11.63 dS m-1) based on randomized complete blocks design. Treatments were four plant densities (125, 250, 375 and 500 plant per m2)in three replications. The results showed that with increasing plant density leaf area index, stems number and fertile stems number per m2 increased. The highest numbers of tillers per m2 was produced at 250 plants per m2, tiller number reduced with increasing plant density. The grain number per spike reduced from 16 numbers in 125plants per m2 to 8.25 numbers per spike in 500 plants per m2.Increasing plant density reduced thousand grain weights. In contrast, the highest dry matter was observed in the highest plant density. Increasing soil salinity reduced leaf area index, stems number, fertile stems and tillers number per m2, grain number per spike and total dry matter ha-1.The highest 1000 grain weight (38.42 gr) was observed in lowest soil salinity and reduced to 36.99 gr at 9.34 dS m-1 and the highest salinity (11.63 gr) did not have significant effect on this trait. Interaction effect of salinity and plant density on fertile tillers number per m2 showed that with increasing soil salinity probability of adequate growth of tiller for producing seed reduced; then, under the highest soil salinity even under low plant density tillers were not fertile. Seed yield increased with increasing plant density, but plant density role was not equal under saline condition. Increasing plant density from 375 to 500 plants per square meter under 6.73, 9.34 and 11.63 dS m-1 caused 4.46, 7.70 and 10.51 percent increase in seed yield, respectively. Therefore, It is recommended that 375 plants per m2atsoil salinity about 7 dS m-1 and less, and 500 plant m2in soils with about 9 dS m-1 salinity and higher.
Keywords: Plant density, Soil salinity, Wheat, Yield.
