تاثير فاصله رديف كاشت و تداخل علف هرز توق بر عملكرد و اجزاي عملكرد دو رقم كنجد در گرگان

Row spacing and common cocklebur interference effect on grain yield and its components of two sesame cultivars in Gorgan

به‌منظور ارزيابي اثرات فاصله رديف و تراكم توق روي عملكرد و اجزاي عملكرد دو رقم كنجد آزمايشي در سال 1389 در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با 3 تكرار انجام شد. فاكتورها شامل تراكم توق در 5 سطح (صفر، 2، 4، 6 و 8 بوته در مترمربع)، دو رقم كنجد (اولتان، يكتا) و سه فاصله رديف كاشت كنجد (35، 45 و 55 سانتي‌متر) بود. نتايج نشان داد كه تاثير رقم، تراكم توق و اثر متقابل آن‌ها بر روي تعداد كپسول در بوته، تعداد دانه در كپسول و وزن هزاردانه كنجد معني‌دار بود. شاخص برداشت محصول تنها تحت‌تاثير تيمار تراكم علف هرز قرار گرفت. تاثير فاصله رديف روي اجزاي عملكرد به‌جز وزن هزاردانه معني‌دار بود. عملكرد دانه و زيست‌توده كنجد با افزايش تراكم توق به‌طور معني‌داري كاهش يافت و از اين نظر رقم اولتان (شاخه‌دار) نسبت به رقم يكتا (تك‌شاخه) از حساسيت كم‌تري برخوردار بود. همچنين عملكرد دانه بيش‌تر از عملكرد بيولوژيك تحت‌تاثير رقابت با توق قرار گرفت. مدل سه‌پارامتره هذلولي راست گوشه ميزان خسارت عملكرد را با ورود اولين علف هرز در رقم اولتان (شاخه‌دار) در فواصل رديف 35، 45 و 55 سانتي‌متر به‌‌ترتيب برابر 70/44، 91/43 و 39/46 و براي رقم يكتا (تك‌شاخه) به‌ترتيب معادل 68/48، 40/53 و 66/51 درصد برآورد كرد.

In order to investigate the effect of row spacing and cocklebur (Xanthium strumarium) densities on yield and its components of two sesame cultivars, a Field experiment was conducted at Research Farm of University of Agricultural Science and Natural Resources of Gorgan, Iran in 2009-2010 growing season. The experiment was established as factorial arrangement using a randomized complete block design with three replications. The factors included different densities of cocklebur (0, 2, 4, 6 and 8 plant m-2) and two cultivars of sesame (Oltan, Yekta) and three sesame row spacings (35, 45 and 55 cm). The results showed that number of capsul per plant, seed per capsul, and 1000-seed weight were significantly affected by cocklebur density, sesame cultivars, and their interactions. Harvest index was only affected by weed density. Row spacing affected significantly on all yield components except of 1000-seed weight. Grain yield and biomass of sesame cultivars reduced significantly with increasing cocklebure density and Oltan cultivar was less sensitive than Yekta cultivar. Grain yield was affected more than biological yield in competition with cocklebur. According to regression analysis, I parameter (yield reduction with entering the first weed) was estimated as 44.7, 43.91 and 46.39 for Oltan and about 48.68, 53.4 and 51.66 for Yekta in 35, 45 and 55 cm row spacing, respectively.