تصاوير كتاب‌هاي درسي و رابطه آنها با هويت ملي و ديني‏ مطالعه كتاب‌هاي اول و دوم دبستان

Pictures of the School Books and Their Relation to National ‎and Religious Identity Study of First and Second Grade Books

پژوهش حاضر با هدف بررسي ميزان توجه به مولفه‌هاي هويتي (ملي و ديني) در ‏كتاب‌هاي درسي اول و دوم ابتدايي سال تحصيلي90-89 انجام گرفته است. در ‏اين پژوهش كتاب‌هاي دو مقطع اول و دوم كه در مجموع بالغ بر 875 صفحه ‏تصويري بوده با استفاده از روش توصيفي ـ تحليلي و با بكارگيري تكنيك‌هاي ‏مشاهده، مطالعات كتابخانه‌اي و مصاحبه با مديران، دست‌اندركاران و ‏پژوهشگران حوزه تعليم و تربيت مورد بررسي قرار گرفته‌اند. اطلاعات بدست ‏آمده از بررسي تصاوير در هفت دسته كلي شامل عناصر تصويري هماهنگ، ‏خنثي، متضاد و تركيب‌هاي مختلف آنها دسته‌بندي و پردازش شده است.‏ يافته‌هاي پژوهش نشان مي‏دهد كه در اين كتاب‌ها توجه متعادلي به عناصر و ‏مولفه‌هاي هويت ديني و ملي نشده و اگر در بعضي صفحات نيز تصاوير متناسب ‏با هويت ملي و ديني ديده مي‏شود با قرارگيري در كنار عناصر متضاد و خنثي ‏تاثير بايسته خود را از دست داده و كمرنگ‌تر شده است، به طوري كه صفحات ‏هماهنگ با 93 صفحه در مقابل صفحات خنثي شامل 592 صفحه و متضاد شامل ‏‏19 صفحه قرار مي‏گيرند. در واقع مي‏توان گفت صفحات و تصاوير اين كتاب‌ها ‏در زمينه انتقال مفاهيم هويتي بسيار كمرنگ ايفاي نقش نموده‌اند.‏

This paper aims to examine the national and religious components of the ‎identity in first and second elementary school text books 2010-2011.‎ In this study books of first and second grades of elementary school totally ‎including over 875 visual pages, have been studied using the descriptive and ‎analytical method, employing techniques such as observation, library study ‎and interview with the experts and managers. Information obtained from ‎review of the pictures were analyzed and classified into seven categories ‎including "coordinated visual elements", "neutral elements", "contrasting ‎elements" and combinations of these three categories.‎ The findings show that there is a lack of balanced attention to the elements ‎and components of religious and national identity in the studying books and ‎even though proper images in some pages have been faded away and lost ‎their influence by positioning beside contrasting and neutral elements. There ‎were 93 coordinated pages versus 592 neutral and 19 contrasting pages.‎ It can be concluded that religious and identical concepts are conveyed ‎obviously weak in the pictures of these books.‎