بررسي عوامل موثر بر تقاضاي واردات ايران

Factors Affecting the Imports of Capital, Intermediate

امروزه بخش تجارت خارجي به عنوان يكي از مهمترين بخش‌هاي اقتصادي در تمامي كشورها به خصوص كشورهاي در حال توسعه، مورد توجه مي‌باشد. برآورد تقاضاي واردات كالاها همواره يكي از دغدغه‌هاي اصلي و موضوعات مورد بحث تصميم‌گيران سياسي و اقتصادي در تمامي زمينه‌ها، علي‌الخصوص در تصميمات راهبردي كشوري، منطقه‌اي و جهاني بوده است. همچنين انتخاب استراتژي صحيح براي واردات منوط به در نظر گرفتن عوامل موثر بر آن مي‌باشد. لذا در اين مقاله به شناسايي و تحليل عوامل موثر بر واردات ايران پرداخته شده است كه باتوجه به مباحث هم‌جمعي بين متغير‌هاي اقتصادي، از روش اقتصادسنجي خود توضيح با وقفه هاي توزيع شده (ARDL) ، استفاده گرديد. در اين تحقيق پس از بررسي جامع مباني نظري تابع واردات و مرور مطالعات گذشته در ايران و جهان، ساختار بازرگاني خارجي ايران طي سال‌هاي (1386-1350)، مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت و بر اساس اين مطالعات، نوع و ميزان اثرگذاري عواملي چون قيمت‌هاي نسبي، درآمدهاي حاصل از صادرات نفت و گاز، توليد ناخالص داخلي بدون نفت و گاز و ارزش افزوده بخش صنعت و معدن، بر هر يك از توابع واردات ، بررسي گرديد. نتايج اين تحقيق حاكي از آن است كه متغير با وقفه (واردات دوره قبل) براي هر سه تابع معني‌دار بوده و بيشترين تاثير را بر واردات كالاهاي مصرفي داشته است (تاييد تيوري انتظارات مصرفي) و كمترين تاثير را بر كالاهاي سرمايه‌اي دارد. كشش قيمتي تقاضاي واردات براي كالاهاي واسطه‌اي بيشترين و براي كالاهاي مصرفي كمترين مقدار را دارا است و در نهايت درآمد حاصل از صادرات نفت و گاز و همينطور ارزش افزوده بخش صنعت و معدن نيز بيشترين تاثير را بر واردات كالاهاي سرمايه‌اي مي‌گذارند. همچنين وجود رابطه همجمعي ميان متغيرها تاييد شد و روابط بلندمدت و الگوي ECM براي هر يك از توابع محاسبه گرديد.

Nowadays, the foreign trade is considered as one of the most significant economical aspects of all countries particularly of the developing countries. The estimation of import demand has always been a great concern and a challenging issue for the economic and political authorities specially in the national, local and international strategic decision-markings. In this research, the type and the amount of the effects of some elements such as; the relative costs, the oil and gas revenues, the gross national product without considering oil and gas and the mine and industry value added on each of the import functions have been discussed. The results show that the previous period imports is a significant meaning for all three functions and has the most influence on the imports of the consumer goods while it has the least influence on the import of the capital goods. The import demand pricing has the highest elasticity for the intermediate goods and the lowest for the consumer goods. Finally, the gas and oil export revenues and also the mine and industry value added have the most influence on the import of the capital goods.