بررسي كميت و كيفيت توليد كدو پوست كاغذي (Cucurbita pepo L.) تحت تاثير كشت گياهان پوششي زمستانه خلر (Lathyrus sativus) و شبدر ايراني (Trifolium resopinatum)، تلقيح با ريزوباكتريهاي تحريك كنندهي رشد گيا

Quantity and Quality of Cucurbita pepo L. as Affected by Winter Cover crops (Lathyrus sativus and Trifolium resopinatum), PGPRs and Organic Manures

در سالهاي اخير به منظور افزايش سلامت بومنظام‌هاي زراعي، استفاده از نهادههاي بوم‌سازگار بهويژه در زمينهي توليد گياهان دارويي بيشتر مورد توجه قرار گرفته است. به منظور بررسي اثر كودهاي آلي و بيولوژيك بر خصوصيات كمي و كيفي كدو پوست كاغذي (Cucurbita pepo L.) در شرايط كشت و عدم كشت گياهان پوششي، آزمايشي در سال زراعي 89-1388 در مزرعه تحقيقاتي دانشكدهي كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد، به صورت كرتهاي دوبار خردشده در قالب طرح پايهي بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام شد. بقاياي يكسالهي چهار نوع كود آلي مختلف (گاوي، گوسفندي، مرغي و ورميكمپوست) در كرتهاي اصلي، تلقيح و عدم تلقيح با نيتروكسين (داراي باكتريهاي Azotobacter sp. و Azospirillum sp.) در كرتهاي فرعي و كشت و عدم كشت گياهان پوششي خلر و شبدر ايراني در كرتهاي فرعيفرعي قرار گرفتند. نتايج آزمايش نشان داد كه تمامي كودهاي آلي مورد استفاده در آزمايش به جز كود مرغي، سبب افزايش عملكرد ميوه نسبت به شاهد شدند. كاربرد كود بيولوژيك و كشت گياهان پوششي بهترتيب تعداد ميوه در بوته و عملكرد ميوه را نسبت به شاهد افزايش دادند، ضمن اينكه استفاده از هر يك از اين عوامل، ميزان نيتروژن خاك را نيز بهبود بخشيد. با توجه به نتايج اثرات متقابل كودهاي آلي و بيولوژيك، استفادهي همزمان از ورميكمپوست و نيتروكسين نسبت به كاربرد جداگانهي هر يك از اين كودها باعث افزايش عملكرد دانه شد. نتايج اثرات متقابل كودهاي آلي و گياهان پوششي حاكي از آن بود كه گياهان تحت تاثير كودهاي آلي مورد استفاده در آزمايش، در هر دو شرايط كشت و عدمكشت گياهان پوششي، داراي ميزان پروتيين بيشتري نسبت به شاهد بودند. اثر متقابل سهگانهي كودهاي آلي، بيولوژيك و گياهان پوششي بر ميزان نيتروژن خاك معنيدار بود، بهطوريكه ورميكمپوست بيشترين كارايي خود را زماني نشان داد كه همزمان با گياهان پوششي و كود بيولوژيك بهكار رفت. اثر كودهاي آلي و نيز كشت و عدم كشت گياهان پوششي بر هدايت الكتريكي (EC) و pH خاك معنيدار نبود، اما كاربرد كود بيولوژيك سبب كاهش pH خاك به ميزان 6/0 شد. بررسي رابطهي بين هدايت الكتريكي و pH خاك، نشان داد كه با افزايش pH خاك، هدايت الكتريكي آن نيز بهطور خطي افزايش يافت. بهطوركلي، نتايج اين آزمايش نشان داد كه كاربرد توام كودهاي آلي، بيولوژيك و گياهان پوششي و در نتيجه بروز اثرات متقابل موجود بين آنها، ضمن بهبود بخشيدن به وضعيت حاصلخيزي خاك، سبب توليد عملكرد مطلوب و عاري از بقاياي شيميايي كدو پوستكاغذي در يك نظام زراعي كمنهاده شد.

In recent years, in order to enhance the health of agroecosystems, concerns on ecological inputs especially to produce medicinal plants, has been increased. In order to evaluate the effects of winter cover crops on PGPRs activities and soil nitrogen content in simultaneous application of organic manures and biological fertilizer in a low input production system of Cucurbita pepo under minimum tillage condition, a split split plot experiment based on RCBD design with three replications was conducted in 2009-10 growing season in Research Farm of Ferdowsi University of Mashhad, Iran. Four different types of organic manures (cow, sheep, chicken and vermicompost) plus control, inoculation and no-inoculation with Nitroxin® (as biological fertilizer containing of Azotobacter sp., Azospirillum sp.) and cultivation and no-cultivation of winter cover crops (Lathyrus sativus and Trifulium resopinatum), assigned to main plots, sub plots and sub-sub plots, respectively. The results showed that all organic manures except chicken manure, increased the fruit yield, compared to control. Inoculation with Nitroxin®and cover crop cultivation resulted in increased fruit number and fruit yield, respectively, meanwhile improved soil nitrogen content was happened. Simultaneous application of vermicompost and Nitroxin®, increased seed yield significantly compared to single use of these factors. In both conditions of cultivation and no-cultivation of winter crop, all organic manures increased seed protein content, compared to control. The triple interaction effect of treatments was significant as the best result of vermicompost application resulted when simultaneously applied with cover crop and Nitroxin®. The effects of organic manures and cover crops on soil EC and pH were not significant, but Nitroxin®reduced soil pH amount of 0.6. Soil EC showed a positive linear correlation with soil pH. In general, the results showed that simultaneously application of organic manure, a biological fertilizer and winter cover crops resulted in beneficial interactions, moreover improved soil fertility and finally produced an optimum, healthy and agrochemicals-free yield of summer squash in a low input and ecofriendly cropping system aligned with long term guidelines of sustainable agriculture