بررسي اختلالات و مشكلات ناشي از نوبت كاري در يكي از صنايع خودروسازي

Investigation of Disorders and Problems caused by Shift Work in an automotive industry

زمينه و هدف: نوبت كاري سبب كاهش عملكرد، تغيير عادات غذايي افراد، افزايش خستگي و بي خوابي، اختلالات زندگي فردي و اجتماعي و اختلالات بهداشتي مي گردد. كارگران صنايع خودروسازي بنا به ضرورت شغلي در نظام نوبت كاري مشغول به كارند. هدف از اين مطالعه بررسي مشكلات بهداشتي، خانوادگي و اجتماعي كارگران اين صنعت حياتي كشور مي باشد. مواد و روش كار: در اين مطالعه توصيفي – تحليلي 150 نفر از كارگران شاغل در يكي از صنايع خودروسازي شهر تهران به صورت تصادفي ساده انتخاب شدند. ابزار جمع آوري اطلاعات پرسشنامه Survey of Shift Worker (SOS) بود. براي تجزيه و تحليل داده ها از نرم افزار (Statistical Package for Social Sciences)SPSS ويرايش 18 و از آمار توصيفي و آزمون آماري كاي دو استفاده شد. يافته ها: نتايج نشان داد كه بالاترين ميزان شيوع مشكلات ناشي از نوبت كاري مربوط به اختلال در زندگي خانوادگي، فردي و اجتماعي نوبت كاران بود (90% < ). شيوع مشكلات گوارشي 82% بود. مشخص شد افرادي كه نظام نوبت كاري را به گونه اي دلخواه انتخاب نموده اند نسبت به افرادي كه به اجبار در اين نظام كار مي كنند رضايت شغلي بيشتري را دارند (001/0P < ). همچنين برنامه نوبت كاري چرخشي منظم رضايت شغلي بيشتري را نسبت به برنامه هاي چرخشي نامنظم ايجاد مي كند (001/0P < ). نتيجه گيري: انتخاب افراد به طور داوطلبانه در نظام شيفت كاري و وجود برنامه هاي چرخشي منظم سبب افزايش رضايتمندي افراد و ايجاد مشكلات كمتر نسبت به برنامه هاي چرخشي نامنظم مي گردد. همانطور كه از نتايج پيداست مشكلات بهداشتي و اجتماعي در كارگران اين صنعت حياتي كشور بالاست. بنابراين پيشنهاد مي گردد تصميماتي را از جمله كوتاه نمودن دوره چرخش نوبت ها ( تغيير دو روزه نسبت به هفتگي)، آموزش نوبت كاران در مورد اثرات بهداشتي نوبت كاري و كوتاه نمودن ساعات شيفت شب اتخاذ نموده تا اين مشكلات تا حد امكان كاهش يابند.

Background & Objectives: Shift work can cause the decreased productivity, changing eating habits, increased fatigue and insomnia, individual and social life disorders and health problems. The workers of automotive industry experience shift wok system according to their workplace conditions. The purpose of this study is the investigation of the health, family and social life problems among the workers of this vital industry. Material & Methods: In this Descriptive - analytic study, 150 workers of the automotive industries at Tehran were selected by simple random sampling. Data collection tool was Survey of Shift Worker questionnaire (SOS). Reliability and validity of the mentioned questionnaire was approved in previous studies. Statistical analysis was performed with SPSS (version 18.0), and presented with Chi-2. Results The results showed that the highest prevalence rate of problems caused by shift work were related to individual, family and social life disorders of shift workers, respectively( > 85%). Prevalence of digestive disorders was 82%. According to our findings, persons who have selected the type of their shift work system had the higher level of job satisfaction than others (P < 0/001). In addition, the regular shift rotation schedules caused the more job satisfaction than the irregular type (P < 0/001). Conclusion: Choosing people voluntarily in shift work schedule and presence of regular shift rotation plans lead to the increased job satisfaction and decreased health problems. According to results, the social and health problems among the workers of the under study industry was too high, so it suggests that to make proper decisions such as lowering shift cycles (two-day change with respect to week), training shift personnel about health effects of shift work and lowering the hours of night shift in order to decrease the presents problem as much as possible.