فرضيه خداباوري در استدلال استفان هاوكينگ، ملاصدرا، ابن‌سينا و كيث وارد

Theistic Hypothesis in Estephan Hawking, Mulla Sadra, Avicenna and Keith Ward’s Argument

دانشمندان گستره كيهان‌شناسي نوين، با پشتيباني از ماده‌گرايي، هر گونه ايده خداباوري را پيرامون توضيح جهان غير ضروري و داراي ساختار غيرعقلاني مي‌دانند. استفان هاوكينگ، به عنوان دانشمند سرشناس اين حوزه، با طرح استدلالي بر مبناي فرضيه انفجار بزرگ، در تلاش است با انكار نظريه وجود خداوند نشان دهد جهان در اثر اتفاق يا ضرورت به وجود آمده است. با توجه به ابعاد متافزيكي اين گفتمان، تلاش بر آن است تا با استفاده از اصول نظام فلسفي سينوي و كيث وارد، ضمن ابطال استدلال هاوكينگ، نظريه خداوند اثبات گردد. در اين راستا، هستي‌شناسي حكمت متعاليه نه تنها وجود خداوند را با فرضيه‌هاي علمي مانند انفجار بزرگ ناسازگار نمي‌داند، بلكه رابطه‌اي پويا ميان خداوند و جهان اثبات مي‌نمايد. بدين ترتيب، ملاحظه مي‌گردد كه نظام فلسفي ابن‌سينا و حكمت متعاليه هر كدام به نوعي مي‌توانند براي چالش‌هاي نوين عرصه خداباوري چاره‌انديشي نمايند. هدف اين پژوهش پرداختن به چالش جديد كيهان‌شناسي و خداباوري در نظام فلسفي ابن‌سينا و به ويژه ملاصدرا و پويا نمايي آنها با توجه به آرا كيث وارد است. تحليل و نقد استدلال هاوكينگ بر مبناي سينوي و صدرايي، ورود اين دو نظام فلسفي در تبيين مسايل روز، و ارايه راه‌حل‌هاي فلسفي براي چالش‌هاي دنيا معاصر و تطبيق اين دو نظام فلسفي با آرا كيث وارد را مي‌توان از نتايج اين پژوهش محسوب كرد.

Modern scientific cosmology, having grounded itself in materialism, rebuts any theocentric explanation of the world as unnecessary and irrational. Stephan Hawking, being a prominent figure in this field, seeks to demonstrate that the world has come to existence by chance or necessity through an antitheistic argument based on Big Bang Theory. Regarding the metaphysical dimensions of the discourse, this essay is an effort to redemonstrate the tenability of the idea of a divine existence by the refutation of Hawking’s argument upon the philosophical principles of Avicenna, Mulla Sadra, and Keith Ward. In this regard, the ontology of transcendent theosophy based on such principles as the principality of existence, existential gradation, relative existence, and illuminative attribution not only does not find the existence of God inconsistent with such scientific theories as big Bang, but it also proves dynamic relationship between God and world. Thus it becomes clear that Avicennaʹs philosophical system and transcendent theosophy can confront the new challenges of theism. The purpose of this study is to address the new challenges in cosmology and theism according to philosophical systems of Avicenna and especially Mulla sadra and their dynamicity, and comparing them with Keith Ward’s philosophy.