تاثير تنش كم آبي و پتاسيم بر عملكرد و راندمان مصرف آب سيب زميني به روش آبياري باراني خطي (لاين سورس)

Effects of water deficit and potassium fertilizer on yield and water use efficiency of potato by line source sprinkler irrigation

به منظور بررسي اثرات تنش كم‏آبي و پتاسيم بر عملكرد و راندمان مصرف آب اقتصادي و بيولوژيك سيب‏زميني رقم آيولا از روش آبياري باراني با مقادير مختلف آب در مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي خراسان رضوي (مشهد) استفاده شد. در اين تحقيق از طرح آماري اسپليت بلوك بر پايه بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار استفاده شد. تيمار پتاسيم در عرض زمين عمود بر كرت هاي اصلي و به طور تصادفي و در سطوح صفر، 90، 180 و 270 كيلوگرم اكسيد پتاسيم در هكتار به عنوان كرت اصلي و ميزان آب دريافتي در فواصل 75/0، 75/3، 75/6، 75/9 و 75/12 متر از خط لوله آبياري به ترتيب تحت عنوان تيمار بدون تنش، تنش بسيار ملايم، تنش ملايم، تنش شديد و تنش بسيار شديد به عنوان كرت فرعي قرار گرفتند. كليه تيمارها و تكرارهاي آزمايش هم در نيمه راست و هم در نيمه چپ خط لوله آبياري به صورت سيستماتيك تكرار شدند، لذا نيمه سمت چپ و راست لوله آبياري به عنوان كرت فرعي فرعي در نظر گرفته شد. نتايج نشان دهنده افزايش عملكرد غده و عملكرد بيولوژيك در اثر مصرف پتاسيم و كاهش آنها در اثر فاصله گرفتن از خط لوله آبياري باراني مي‏باشد. در سطوح بالاي تنش كم‏آبي (تنش شديد)، عملكرد غده در سال اول و دوم به ترتيب 80 و 67/62 درصد نسبت به شاهد (بدون تنش) كاهش يافت. بالاترين عملكرد غده با مصرف 270 كيلوگرم در هكتار اكسيد پتاسيم در سال اول (15/24 تن در هكتار) و دوم (94/17 تن در هكتار) حاصل شد. در سطوح بالاي تنش كم‏آبي، عملكرد بيولوژيك و راندمان مصرف آب اقتصادي كاهش ولي راندمان مصرف آب بيولوژيك افزايش يافت. همچنين راندمان مصرف آب (بيولوژيك و اقتصادي) در اثر مصرف بيشتر پتاسيم، مقدار بيشتري را نشان داد، به طوري كه بالاترين راندمان مصرف آب بيولوژيك و اقتصادي در هر دو سال در شرايط استفاده از 270 كيلوگرم در هكتار اكسيد پتاسيم مشاهده گرديد. اثرات متقابل پتاسيم و تنش آب نيز بر روي عملكرد و راندمان مصرف آب اقتصادي و بيولوژيك در سال دوم معني دار بود. با مصرف 270 كيلوگرم در هكتار اكسيد پتاسيم و شرايط آب كافي بيشترين عملكرد بدست آمد. بالاترين راندمان مصرف آب بيولوژيك با مصرف 270 كيلوگرم در هكتار اكسيد پتاسيم و تنش خيلي شديد حاصل شد.

In order to study the effects of water deficit and potassium fertilizer on the yield and water use efficiency (economic and biologic) an experiment was conducted with line-source sprinkler irrigation in Khorasan Razavi Agricultural and Natural Resources Research Center. Water deficit levels were included, at 0.75m from line-source (control), at 3.75m from line source (very light), at 6.75m from line-source (light), at 9.75m from line-source (severe deficit), at 12.75m from line source (very severe deficit) and potassium levels, were included 0, 90, 180, and 270 kg K2O ha-1. These factors were investigated in a special line-source statistical design with three replications (in right and left of line-source). Results show that K2O increase the tuber yield and biological yield of potato and water deficit decrease them. In very sever stress (12.75m from line source) tuber yield in 1th and 2th year decreased 80% and 62.67% respectively. The highest economic water use efficiency (EWUE), biologic water use efficiency (BWUE) and tuber yield resulted from 270 kg K2O ha-1. Interaction effects of potassium and water amounts on yield, EWUE and BWUE were significant in second year. The highest yield was in 270 kg K2O ha-1 and control (sufficient water) and highest BWUE was in 270 kg K2O ha-1 and severe deficit.