اثرمحلول پاشي نانو اكسيد روي بر عملكرد و راندمان مصرف آب ارزن دم روباهي در شرايط تنش خشكي

The effect of foliar application of nano-zinc oxide on yield and water use efficiency of foxtail millet in drought stress conditions

با توجه به نقش عنصر روي در گياه، وجود مقدار كافي از اين عنصر در شرايط تنش كم آبي در تنظيم سازگاري به اين تنش موثر است. از سوي ديگر اخيرا كاربرد نانو كودها به عنوان راهكاري در جهت كاهش مصرف مواد شيميايي در سيستم هاي زراعي مطرح شده است. به منظور مقايسه اثر محلول پاشي اكسيد روي معمولي و نانو برعملكرد، اجزاي عملكرد، شاخص برداشت و كارايي مصرف آب ارزن دم روباهي در شرايط تنش خشكي، آزمايشي مزرعه اي به صورت طرح كرت هاي خردشده در قالب بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در تابستان 1390 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه آزاد اسلامي واحد بيرجند به اجرا درآمد. فاكتورهاي مورد آزمايش شامل تيمار آبياري در دو سطح (50 و 100 درصد نياز آبي گياه) به عنوان كرت اصلي و تيمارهاي محلول پاشي روي به صورت اكسيد روي معمولي در سه سطح (3/0، 6/0 و 2/1 درصد) و نانو اكسيد روي در سه سطح (1/0، 05/0 و 025/0 درصد) به عنوان كرت هاي فرعي در نظر گرفته شد. نتايج نشان دادكه تنش خشكي باعث كاهش تعداد خوشه در متر مربع، تعداد دانه در خوشه، وزن هزار دانه و در نهايت عملكرد دانه، شاخص برداشت و كارايي مصرف آب گرديد. مقايسات ميانگين نشان داد كه بيشترين عملكرد دانه از طريق تيمار آبياري مطلوب (100% نياز آبي) با مصرف كود اكسيد روي معمولي با غلظت 6/0 درصدحاصل شد، در حالي كه اثر محلول پاشي با اكسيد روي معمولي و نانواكسيد روي بر هيچ يك از صفات معني دار نبود.

In order to study the effect of nano- zinc oxide and drought stress on yield, yield components and water use efficiency (WUE) of foxtail millet, a split-plot experiment was done based on RCBD with three replications in 2012 at Research Farm of Islamic Azad University, Birjand branch. Irrigation treatments including optimal irrigation (%100 of plant water-requirement) and drought stress (%50 plant water-requirement) were considered as main-plots. Zinc foliar application treatment as ZnO with concentration of (3000, 6000 and 12000 ppm) and nano ZnO (250, 500 and 1000 ppm) were considered as sub-plots. Results showed that drought stress declined panicle number per unit area, seed number per panicle, 1000- seed weight, seed yield, harvest index, and water-use efficiency. The greatest seed yield was achieved using optimal irrigation treatment (%100 water-requirement) and zinc oxide fertilizer with the concentration of 6000 ppm. On the other hand, the effect of zinc oxide foliar application (typical and nano) was non-significant on all studied characteristics.