ارزيابي دو نوع سيستم كشت گندم بر افزايش كنترل بيولوژيك تريپس گندم، Haplothrips tritici (Thys.: Phlaeothripidae).

Evaluation of two wheat cropping systems for enhancing biological control of the wheat thrips, Haplothrips tritici (Thys.: Phlaeothripidae)

تريپس گندم، Haplothrips tritici Kurd.، يكي از آفات مهم محصول گندم، Triticum aestivum L.، در منطقه‌ي اردبيل است. كشت نواري گندم و يونجه، Medicago sativa L.، راه‌كار مناسب براي افزايش كارايي عوامل بيوكنترل تريپس گندم مي‌باشد. در اين پژوهش، تراكم جمعيت تريپس گندم و تنوع و فراواني گونه‌هاي شكارگر آن در كشت نواري گندم و يونجه (سه‌ساله) و تك‌كشتي گندم طي بررسي‌هاي مزرعه‌اي در سال‌هاي 1389 و 1390 تعيين شد. نمونه‌برداري‌ها در هر دو سيستم كشت گندم، از مرحله‌ي رشدي به ساقه رفتن تا رسيدگي انجام شد. در هر نوبت نمونه‌برداري، تعداد تريپس گندم و هر كدام از شكارگرها به‌ازاي يك گياه ثبت شد. تراكم جمعيت تريپس گندم در كشت نواري گندم و يونجه در مقايسه با تك‌كشتي گندم در هر دو سال مورد مطالعه به‌طور معني‌داري كم‌تر بود. پنج گونه‌ي شكارگر در تك‌كشتي گندم و 15 گونه‌ي شكارگر در كشت نواري گندم و يونجه ثبت شد. شاخص تنوع شانون براي گونه‌هاي شكارگر در كشت نواري گندم و يونجه در مقايسه با تك‌كشتي گندم به‌طور معني‌داري بيش‌تر بود. مقدار شاخص شباهت موريسيتا- ‌هورن بين دو سيستم كشت گندم 842/0 محاسبه شد. تعداد و فراواني گونه‌هاي شكارگر در كشت نواري گندم و يونجه در مقايسه با تك‌كشتي گندم بيش‌تر بود. بنابراين، مي‌توان نتيجه‌گيري كرد كه كشت نواري گندم و يونجه باعث افزايش تنوع گونه‌اي شكارگرها و كاهش تراكم جمعيت تريپس گندم مي‌شود. كمي كردن تعداد و فراواني گونه‌هاي شكارگر در مزارع گندم گام مهمي در ‌مديريت تريپس گندم مي‌باشد.

The wheat thrips, Haplothrips tritici Kurd., is an important pest of wheat crop, Triticum aestivum L., in Ardabil region, northwestern Iran. Strip cropping of wheat and alfalfa, Medicago sativa L., is a suitable strategy for improving the effectiveness of biocontrol agents of the wheat thrips. In this research, population density of the wheat thrips, and species richness and abundance of its predators were studied in the strip cropping of wheat and alfalfa (three-year old) and the monoculture of wheat during field surveys from 2010 to 2011. Sampling from each of two wheat cropping systems was conducted from the stem elongation until ripening stages. Number of the wheat thrips and predators per plant were recorded in each sample date. The population density of the wheat thrips in the strip cropping of wheat-alfalfa was significantly lower than that of monoculture of wheat. Five species of predators were recorded in the monoculture of wheat and 15 species of predators were recorded in the strip cropping of wheat-alfalfa. The Shannon diversity index for predators in the strip cropping of wheat-alfalfa was significantly higher than that for monoculture of wheat. The Morisita-Horn index between two wheat cropping systems was calculated 0.842. The species richness and abundance of predators in the strip cropping of wheat-alfalfa were greater than the monoculture of wheat. Therefore, it can be concluded that the strip cropping of wheat-alfalfa increases the species diversity of the predators and reduces the population density of H. tritici. Quantifying the species richness and abundance of predators in the wheat fields is an important step in the management of the wheat thrips.