تحليل ويژگي‌هاي دما و بارش بر تاريخ ريزش آفت سن‌گندم در شهرستان اصفهان

Analysis of Temperature and Rainfall Characterteristics on the Attacking Date of Sunnpest in Isfahan Township

سن معمولي گندم يكي از آفات اصلي گندم و از مهم‌ترين مسايل گياه‌پزشكي ايران است. در اين پژوهش، رابطه بين ويژگي‌هاي دما (كمينه، بيشينه، متوسط، تعداد روزهاي يخبندان و مجموع واحدهاي گرمايي)، ميزان بارش و شرايط خشك‌سالي- ترسالي با تاريخهاي آغاز ‌ريزش در شهرستان اصفهان در طول سال‌‌هاي زراعي 1378- 1379 تا 1388- 1389 مطالعه شده است. نتايج پژوهش نشان مي‌‌دهد تاريخ آغاز ريزش آفت سن به شرايط اقليمي پيش از ريزش آفت به‌ويژه در فصل زمستان بستگي دارد. در سال‌‌هايي كه دماي فصل پاييز و زمستان بالاتر از ميانگين و مقادير شاخص بارش استاندارد در فصل‌هاي ‌پاييز و زمستان شرايط نرمال بارش را نشان مي‌دهد، ريزش آفت زودتر اتفاق افتاده است. نتايج تحليل همبستگي بين تعداد روزهاي يخبندان ساليانه، فصلي، آستانه‌‌هاي مختلف يخبندان، كمينه، بيشينه و ميانگين دما با تاريخ‌‌هاي آغاز ريزش آفت نشان مي‌دهد بين كمينه دماي پاييز و زمستان با تاريخ‌هاي آغاز ريزش آفت سن‌گندم همبستگي معكوس، قوي و معنادار در سطح احتمال 99 درصد وجود دارد. همچنين، بين تعداد روزهاي يخبندان با تاريخ آغاز ريزش آفت همبستگي مستقيم مثبت، قوي و معنادار در سطح احتمال 99 درصد وجود دارد. كمينه، بيشينه و ميانگين دما در دهه ا ول اسفند داراي رابطه معنادار و منفي و تعداد روزهاي يخبندان داراي رابطه مثبت و معنادار در سطح احتمال 99 درصد است. ضريب تعيين (R2) نشان مي‌دهد حدود 97 درصد تغييرات متغير وابسته (تاريخ ريزش آفت) به متغيرهاي مستقل كمينه و بيشينه دما، مجموع بارش در دوره سرد سال (پاييز و زمستان) و تعداد يخبندان‌‌هاي ساليانه وابسته است كه اهميت اين عناصر را در پيش‌بيني تاريخ‌‌هاي ريزش در مدل رگرسيون نشان مي‌‌دهد.

Sunnpest is the main pest of wheat and it is the most important plant medical problems in Iran. In this research, we analyzed the relationship between temperature characteristics (Min, Max, Ave Tem Peratmre, as wall as the number and degree of frost), precipitation and drought-wet years with attacking date in Isfahan during the years 1999-2000 to 2009-2010. The research results showed that the attacking date of sunnpest is depended on the climatic conditions before attacking date of the pest. If the Autumn and Winter temperatures at are higher than the average temperature, and S.P.I. indices are normal, the sunnpest attacking date begins to take place sooner. There is a strong and significant correlation between the yearly and seasonal frost numbers, different frost thresholds, minimum, maximum and average temperature, and the attacking dates of sunnpest at 0.05 and 0.01 significant levels. The R2=97 % shows that 97% of variance depended variable (attacking dates of sunnpest) corresponds with the independed variables (min. and max. temperature, total precipitation during the cold period (Autumn and Winter), and the number of annual frost). This shows that these parameters are important in predicting the attacking date of sunnpest in the regression model.