بررسي كارايي سازه‌هاي الگوي باور بهداشتي در پيش بيني رفتارهاي پيشگيري كننده از حوادث ناشي از كار در كارگران ساختماني

Value of the Health Belief Model in predicting preventive behaviors of occupational accidents among building workers

سالانه 5/3 ميليون نفر به خاطر حوادث ناشي از كار تلف مي‌شوند كه خسارتهاي مالي آن 500 ميليارد دلار برآورد شده است و بسياري از اين حوادث را مي‌توان با ارتقاي رفتارهاي ايمن كاهش داد. لذا مطالعه حاضر با هدف تعيين كارايي سازه‌هاي الگوي باور بهداشتي در پيش بيني رفتارهاي پيشگيري‌كننده از حوادث ناشي از كار در كارگران ساختماني مشهد انجام شده است. پژوهش حاضر يك مطالعه توصيفي ـ تحليلي بوده است كه بر اساس الگوي باور بهداشتي طراحي شده و طي آن ارتباط بين متغيرهاي الگو و حوادث ناشي از كار به منظور پيشگيري از حوادث ناشي از كار در 176 كارگر ساختماني كه از بين كارگران ساختماني مناطق 13 گانه شهر مشهد به صورت تصادفي مرحله‌اي انتخاب شده بودند، مورد بررسي قرار گرفته است. ابزار گردآوري اطلاعات، دو پرسشنامه حاوي سوالات مربوط به اطلاعات دموگرافيك و سازه‌هاي الگو بود. نتايج نشان داد كه بين رفتارهاي پيشگيري از حوادث ناشي از كار و منافع درك شده (319/0 =r)، موانع درك شده (263/0- = r )، تهديد درك شده (603/0 = r ) و علايم براي عمل (265/0 = r) و خودكارآمدي درك شده (424/0 = r) ارتباط معني‌داري از نظر آماري وجود دارد. شاخص‌هاي تحليل رگرسيون نيز نشان داد 7/41 درصد از پراكندگي مشاهده شده در استفاده از وسايل ايمني توسط سه متغير مستقل خود كارآمدي، تهديد درك شده، منافع درك‌شده توجيه مي‌شود. نتايج حاصل از تحليل رگرسيون نشان داد تهديد درك‌شده و خود كارآمدي بيشترين نقش را در پيش بيني دارا هستند. بر اساس نتايج اين مطالعه و با توجه به رابطه معني‌دار بين تهديد درك‌شده با عملكرد، برنامه آموزشي بر اساس الگوي باور بهداشتي براي بالا بردن حساسيت و شدت درك‌شده در كارگران با تاكيد بر افزايش خودكارآمدي پيشنهاد مي‌گردد، كه مي‌تواند با درك بيشتر از منافع در رفع موانع مفيد بوده و بدينوسيله رفتارهاي پيشگيري‌كننده ازحوادث ناشي از كار را در كارگران ارتقا بخشد.

Objective (s): This study aimed to determine the value of Health Belief Model in predicting preventive behaviors of occupational accidents among building workers. Methods: The present study was a descriptive study of a random sample of 176 building workers in Mashhad, Iran. The study investigated the relationship between health belief model variables and occupational accidents in order to prevent injuries among building workers. The data were collected using two questionnaires including questions on demographic and the model structures. Results: The results showed significant correlation between preventive behaviors of occupational accidents and perceived benefits (p < 0.05 & r= 0.319), perceived barriers (p < 0.05 & r= - 0.26), perceived threat (p < 0.05 & r= 0.60), cues to action (p < 0.05 & r= 0.26), and self-efficacy (p < 0.05 & r= 0.42). The regression analysis revealed that the model worked extremely well. Indeed, the independent variables accounted for 41.7% of the variance in behavior. The perceived threat and self-efficacy had the most influential role in the prediction. Conclusion: According to the results and due to the significant relationship between perceived threat and function, educational programs is recommended based on the health belief model to enhance the sensitivity and perceived intensity of the workers with emphasis on increasing self-efficacy.