ارتقا تغذيه انحصاري با شير مادر در زنان سزارين شده: تاثير آموزش وضعيت‌هاي صحيح شيردهي و حمايت خانواده

PROMOTION OF EXCLUSIVE BREASTFEEDING: TEACHING GOOD POSITIONING AND SUPPORT FROM FATHERS AND FAMILIES

پيش زمينه و هدف: تغذيه با شير مادر داراي مزاياي فراواني براي مادر و نوزاد مي‌باشد. عوامل متعددي بر تداوم تغذيه با شير مادر اثر منفي دارند كه يكي از آن‌ها زايمان به طريق سزارين است. مادران سزارين شده، به خصوص در وضعيت صحيح شير دادن به شيرخوار خود به كمك و حمايت بيشتري نياز دارند. علاوه بر آن طي هفته‌هاي اول پس از تولد، نقش پدر و ساير اعضا خانواده در حمايت و تشويق مادر در امر تغذيه شيرخوار بسيار پر اهميت است. اين مطالعه با هدف تعيين تاثير برنامه‌هاي بازديد منزل بر تغذيه انحصاري با شير مادر در شيرخواران مادران سزارين شده در يكي از مراكز آموزشي درماني دانشگاه علوم پزشكي ايران، شهر تهران در سال 1387 انجام شد. مواد و روش كار: اين مطالعه يك كارآزمايي در عرصه بود. تعداد 100 نفر از مادران سزارين شده بستري در بخش سزارين يكي از مراكز آموزشي درماني دانشگاه علوم پزشكي ايران در شهر تهران به روش نمونه گيري مستمر با تخصيص تصادفي در دو گروه آزمايش و كنترل وارد مطالعه شدند كه طي انجام پژوهش تعدادي از نمونه‌ها از مطالعه خارج شده و در نهايت يافته‌هاي جمع آوري شده از 67 نفر مورد بررسي قرار گرفت. ابزار پژوهش، پرسشنامه بود كه پس از مصاحبه با مادران در مورد نحوه تغذيه شيرخوار تكميل شد. چهار برنامه بازديد منزل در روزهاي سه، ده و پايان ماه‌هاي اول و دوم پس از ترخيص براي گروه آزمايش انجام شد. كليه نكات اخلاقي در پژوهش حاضر رعايت شده است. در همين روزها از گروه كنترل با مصاحبه تلفني نحوه تغذيه شيرخوار سوال شد. سپس يافته‌ها با استفاده از نرم افزار SPSSمورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. يافته‌ها: بر اساس يافته‌هاي پژوهش، پس از آموزش وضعيت‌هاي صحيح شيردهي، افزايش معني داري در تعداد مادراني كه طي شش ماه اول پس از زايمان نوزاد را به طور انحصاري با شير خود تغذيه كردند، مشاهده شد( 02/0=P). ميزان تغذيه انحصاري با شير مادر در شيرخواران مادراني كه تحت حمايت همسر، مادر يا مادر شوهر قرار گرفته بودند به طور معني داري بيشتر بود(0001/0p=). بحث و نتيجه گيري: طي هفته‌هاي اول پس از زايمان، اگر مادران سزارين شده در مورد وضعيت‌هاي صحيح شير دادن به طور صحيح و كامل آموزش داده شوند، ميزان تغذيه انحصاري با شير مادر افزايش و تصور مادر از كم بودن شير كاهش مي‌يابد. تغذيه موفق با شير مادر در هفته‌هاي اول پس از ترخيص با تشويق و حمايت مادر توسط ماما در منزل، همسر و ساير اعضا خانواده در ارتباط نزديك مي‌باشد.

Background & Aims: Breastfeeding has many advantages for both mothers and infants. Several factors have negative effect on the duration of breastfeeding, one of them being mode of delivery. Caesarean sectioned mothers need more help and support, especially in positioning of infant on their breast. In addition, the role of partner and family during initial weeks after birth to support and encouragement of mothers, is very important. The aim of this study was to determine the effect of home visit after caesarean delivery on exclusive breastfeeding. Materials & Methods: The study was a randomized controlled trial with 100 mothers who admitted in an educational hospital of Iran University Medical Sciences and gave birth through cesarean delivery. Patients were selected continually and allocated randomly in two groups of experimental and control. During the trial some of samples excluded from research and finally 67 pair of mother and infant remained. Data collection tools included a questionnaire which was completed via interview with mothers about infant’s feeding. Four home visits were performed at 3rd, 10th, 30th, and 60 th day after discharge from hospital in the experimental group. In these days the type of infant’s feeding in control group was recorded after telephone interview with mothers. Data were analyzed with the Statistical Package for the Social Sciences. Result: According to the results, after teaching good positioning, there was significant increasing in ratio of mothers who breastfed their baby exclusively during six month after birth (P=0. 02). The number of mothers who perceived milk insufficiency, decreased significantly and there was significant differences in exclusive breastfeeding during six month postpartum in two groups (P=0. 000). Conclusion: During the initial weeks postpartum, if cesarean sectioned mothers were taught good positioning during feeding baby, the rate of exclusive breastfeeding increases and mother’s perception of milk insufficiency decreases. Successful nutrition with mother’s milk during first week after birth is associated with support and encouragement of midwife, partner and family at home. Key words: Exclusive breastfeeding, Home visit, cesarean delivery, family support.