شاخه‌زايي و ريشه‌زايي گياه انجبار (Polygonum bistorta) در شرايط In vitro

Branching and rooting of Polygonum bistorta in vitro

در اين پژوهش، اثر تنظيم كننده‌هاي رشد گياهي در تكثير شاخه‌ها و ريشه‌ها از جوانه‌هاي انتهايي P.bistorta مورد بررسي قرار گرفت. آزمايش در قالب يك طرح كاملاً تصادفي با استفاده از تيمارهاي كينتين در سه غلظت 1، 2 و 3 ميلي گرم در ليتر و بنزيل آدنين در غلظت 1/0، 2/0 و 3/0 ميلي گرم در ليتر و استفاده همزمان بنزيل آدنين با نفتالين استيك اسيد كه در آن بنزيل آدنين در سه غلظت 2/0، 3/0 و 4/0 ميلي گرم در ليتر و نفتالين استيك اسيد در دو غلظت 1/0 و 2/0 ميلي گرم در ليتر با 3 تكرار به صورت جداگانه در محيط كشت موراشيگ و اسكوگ انجام گرديد. گياهچه ها با استفاده از روش كشت جوانه هاي انتهايي در محيط كشت موراشيگ و اسكوگ در شرايط نوري و دمايي مناسب تكثير شدند و پس از گذشت يك ماه، گياهچه ها به رشد كافي رسيده و جهت ريشه زايي آماده شدند. آزمايش دوم گياهچه‌هاي تكثير شده در قالب يك طرح كاملاً تصادفي با استفاده از تيمار ايندول بوتيريك اسيد در چهار غلظت 5/0، 1، 5/1 و 2 ميلي گرم در ليتر با 3 تكرار به صورت جداگانه به منظور ريشه زايي قرار گرفتند. پس از گذشت 45 روز كه گياهچه‌ها به طور كامل ريشه دار شدند. سپس به گلخانه منتقل و در گلدان كشت گرديدند و به دنبال آن عمليات داشت (آبياري، كودهي و سمپاشي) در گلخانه انجام شد. نتايج حاصل از تجزيه داده ها نشان داد كه اعمال تنظيم-كننده هاي رشد در غلظت هاي مختلف، سبب توليد شاخه، برگ و ريشه با اندازه هاي مختلف گرديد. BA در سطح 1/0 ميلي گرم در ليتر بيشترين تاثير را در توليد شاخساره و برگ داشت و تلفيق BA+NAA تقريبا در اكثر موارد كمترين تاثير را روي توليد شاخه و برگ داشتند. IBA در سطح 5/0 و 1 ميلي گرم در ليتر سبب افزايش طول ريشه و در سطح 5/0 ميلي گرم در ليتر روي تعداد ريشه ها اثر گذاشت. واژگان كليدي: انجبار، ايندول بوتيريك اسيد، بنزيل آدنين، ريشه زايي، شاخه زايي، كينتين، نفتالين استيك اسيد+ بنزيل آدنين

In this study, the effect of plant growth regulators was investigated on shoot and root explants of Polygonium bistorta terminal buds. The experiment was conducted as a completely randomized design using 1, 2 and 3 mg/L kinetin, 0.1, 0.2 and 0.3 mg/L BA and combination of BA (0.2, 0.3 and 0.4 mg/L) + NAA (0.1 and 0.2 mg/L), in MS culture medium with three replications. The plantlets were planted using the terminal buds growing method in the MS medium under appropriate light and temperature conditions. After one month, the plantlets reached a sufficient growth and were ready for rooting. In the second experiment, the propagated plantlets were subjected to 0.5, 1, 1.5 and 2 mg/L IBA for rooting based on a completely randomized design with 3 replications. After 45 days, the fully-rooted plantlets were transferred to a green house and planted in the vases and, thereafter, cultivation operations including irrigation, fertilization and spraying were carried out. Results showed that the use of growth regulators at different concentrations led to branch, root and leaf production in different sizes. 0.1 mg/L BA had the greatest effect on the production of shootings and leaves, while, the combination of BA+NAA had approximately the lowest effect. 0.5 and 1 mg/L IBA resulted in an increase in the root length, while 0.5 mg/L IBA affected the number of roots. Keywords: BA, BA+NAA, Polygonum bistort, IBA, KI, Rooting, Shoots ?