تاثير تلقيح باكتري ريزوبيوم و قارچ ميكوريزاي بر جذب برخي عناصر معدني توسط نخود در سطوح مختلف كود سولفات آهن

Effect of rhizobium and mycorrhizal fungi inoculation on some nutrient uptake by chickpea at different levels of iron sulfate fertilizer

مطالعه ي حاضر به‌منظور ارزيابي تاثير كاربرد باكتري ريزوبيوم و قارچ ميكوريزاي و سولفات آهن بر گياه نخودرقم هاشم انجام شد. تيمارهاي آزمايشيشامل باكتري ريزوبيوم (تلقيح شده و عدم تلقيح)، قارچ ميكوريزاي (گلوموس موسه، گلوموس اينتراديسه و عدم تلقيح) و مقادير مختلف كود سولفات آهن (صفر، 40 و 80 كيلوگرم در هكتار) به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه اي واقع در شهرستان سبزواربه اجرا درآمد. اثرات 3 عامل اصلي و اثرات متقابل آن‌ها بر صفات عملكرد، درصد پروتيين دانه و غلظت هاي آهن، روي، فسفر و گوگرد در گياه نخود مورد بررسي قرار گرفت.استفاده از هر يك از كودهاي زيستي موجب افزايش عملكرد دانه و غلظت هاي روي و فسفر شد. كاربرد سطوح مختلف سولفات آهن، نيز موجب افزايش عملكرد و غلظت روي و گوگرد شد.مصرف توام مايكوريزا و ريزوبيوم، مايكوريزا و كود سولفات آهن تمامي غلظت هاي عناصر و عملكرد را نسبت به تلقيح جداگانه هر تيمار افزايش داد و گونه گلوموس موسه نسبت به اينتراديسه موفق تر عمل نمود. اثرات متقابل هر سه تيمار در سطوح احتمال 5 و 1 درصد جز در غلظت گوگرد بر تمامي صفات مورد مطالعه معني دار بود.

The study was designed to evaluate the impact of rhizobium bacteria, mycorrhizal fungi and iron sulfate on chickpea plants(Hashem cultivar). Treatments contain rhizobium bacteria(Inoculated and non-inoculated), mycorrhizal fungi (Glomusmosseae, Glomusintraradicesand non-inoculated) and various amounts of iron sulfate fertilizer (0, 40 and 80 kg per hectare) were evaluated in a factorial experiment in a randomized complete block design with three replications in Sabzevar. The effects of three main factors and their interactions on yield, seed protein concentration in iron, zinc, phosphorus and sulfur in pea plants were evaluated. Biofertilizer application increased seed yield, zinc and phosphorus concentration. Application of iron sulfate increased seed yield, zinc and sulfate concentration. Combined incubation of mycorrhizaland rhizobium, mycorrhiza and iron sulfate increased concentrations of all elements and performance more than individual inoculation treatments and the species GlomusMossewas more successful thanGlomusintraradices. The interaction effect of treatments on all traits was significant at 5 and 1% probability level; except for the sulfur concentration.