بررسي تطبيقي عنصر هدف در برنامه‌ي درسي آموزش علوم ايران و چند كشور جهان

A comparative survey on the goal element of science education curriculum in Iran and selected countries

اين مقاله بخشي از يك پژوهش كيفي است كه با دو روش تطبيقي و توصيفي- تحليلي به بررسي عنصر هدف در برنامه‌ي درسي آموزش علوم ايران و چند كشور جهان، پرداخته است. بدين منظور اسناد و مدارك مربوط به اهداف آموزش علوم در كشورهاي پيشرو در زمينه‌ي علوم و فناوري (كشورهاي منتخب) گردآوري و به توصيف، تفسير، همجواري و مقايسه‌ي آن‌ها پرداخته شده تا پاسخ سيوال‌ها آماده شود. مقاله‌ي حاضر تلاش مي‌نمايد، عنصر هدف از برنامه‌ي درسي آموزش علوم ايران و كشورهاي منتخب را مورد مطالعه و بررسي قرار دهد. نتايج به‌دست آمده از اين پژوهش مي‌تواند به برنامه‌ريزان، مولفان كتاب‌هاي درسي، معلمان و ساير علاقه‌مندان كمك نمايد تا با ديد وسيع‌تري نسبت به تدوين بهتر برنامه‌ي درسي، تغيير برنامه‌ي درسي و انتخاب مناسب‌تر هدف‌هاي آموزش علوم اقدام نمايند. نتايج به‌دست آمده، شباهت‌ها و تفاوت‌هاي زيادي را بين هدف‌هاي آموزش علوم در بين كشورهاي مورد مطالعه و ايران نشان مي‌دهد. شباهت‌ها بيش‌تر در اهداف مكتوب برنامه‌ي درسي يا اهداف قصد‌شده موجود مي‌باشد؛ به‌طوري‌كه روح حاكم بر اهداف در كشورهاي مورد مطالعه يكي است. همه داراي اهداف دانشي، مهارتي و نگرشي در زمينه‌هاي چهارگانه‌ي علوم شامل فيزيك، شيمي، زيست و زمين‌شناسي هستند و به دنبال كسب سواد علمي، حل مساله، تفكر و شناخت طبيعت مي‌باشند. اما در عمل فاصله‌ي قابل ملاحظه بين كشور ما با كشور‌هاي فوق وجود دارد كه جاي تامل دارد و ناشي از اجراي برنامه‌ي درسي است، كه در ميزان كم اهداف تحقق‌يافته توسط دانش‌آموزان خود را نشان مي‌دهد. نتايج آزمون‌هاي تيمز مويد اين موضوع است. به هرحال، نتايج پژوهش‌هاي بيش‌تر در اين زمينه مي‌تواند موضوع را بهتر مشخص نمايد.

This paper is part of a qualitative study that has surveyed the goal element of curriculum in science education of Iran and some other countries of the world using both the comparative and descriptive– analytic methods. To meet the goal of preparing a comprehensive picture, the documents relevant to this issue in the pioneer and selected countries in science and technology were gathered, described, interpreted, compared and contrasted. The present paper tries to survey and study the goal element of curriculum in science education of Iran and these selected countries. The obtained results of this study can help curriculum planners, text-book authors, teachers, and other interested people to act with a deeper insight when developing or changing/revising curricula, enabling them to select more appropriate objectives. The obtained results show considerable similarities and differences between science education goals of Iran and other countries studied. These similarities are visible mostly in curricular written documents or intended documents so that the objectives look very similar in all these countries. All the studied countries focus on four subjects including physics, chemistry, biology, and geology. Furthermore, the goals advanced in these documents address the three dimensions of knowledge, skills and attitudes. The most significant points common among the studied countries are the promotion of technological scientific literacy, ability of solving problems, reflecting, and nature discussions. However, there is a remarkable gap between our country and others which demands serious consideration: this gap portrays a flaw in curriculum implementation that reflects itself in achieved curriculum objectives by students. The results of TEEMS tests illustrate this issue. However, further research in this area is needed for more appropriate conclusions.