ارزيابي ميزان تحمل به سرما در ژنوتيپ هاي عدس با بهره گيري از شاخص نشت الكتروليت ها

Assessment of Freezing Tolerance in Lentil Genotypes (Lens culinaris) by Electrolyte Leakage Index

عدس از جمله مهم ترين حبوبات سردسيري است كه وقوع سرماي شديد منجر به بروز خسارت در آن مي شود. برخي از شاخص هاي فيزيولوژيك از جمله نشت الكتروليت ها در ارزيابي و شناسايي ارقام متحمل به سرماي گياهان كاربرد داشته است. به همين منظور جهت بررسي امكان استفاده از شاخص نشت الكتروليت ها در ارزيابي تحمل به سرماي هفت ژنوتيپ عدس ( MLC7، MLC60، MLC185، MLC225، MLC357، قزوين و رباط)، اين ژنوتيپ ها در آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي در سه تكرار در معرض نه تيمار دمايي ( صفر، 3-، 6-، 9-، 12-، 15-، 18-، 21- و 24- درجه سانتيگراد) قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه كاهش درجه حرارت با افزايش ميزان نشت الكتروليت ها در تمام ژنوتيپ هاي مورد ارزيابي همراه بود و تفاوت معني داري بين ژنوتيپ هاي عدس از نظر ميزان نشت الكتروليت ها وجود داشت. بيشترين و كمترين ميزان نشت الكتروليت ها به ترتيب مربوط به ژنوتيپ هاي رباط (5/28 درصد) و MLC7 (4/19درصد) بود. همچنين سرعت افزايش نشت الكتروليت ها بين ژنوتيپ‌هاي مورد آزمايش متفاوت بود. شيب منحني نشت الكتروليت ها در ژنوتيپ هاي MLC225 و قزوين بيشتر بود و ساير ژنوتيپ ها با سرعت كمتري به حداكثر ميزان نشت خود رسيدند. همچنين دمايي كه در آن ژنوتيپ ها حداكثر ميزان نشت را داشتند نيز متفاوت بود، به صورتي كه. ژنوتيپ هاي MLC7، MLC185، MLC225 و رباط در دماي 21- درجه سانتيگراد حداكثر ميزان نشت الكتروليت ها را داشتند، در حاليكه دماي حداكثر ميزان نشت الكتروليت ها در ژنوتيپ MLC357، 15- درجه سانتيگراد و در ژنوتيپ هاي MLC60 و قزوين، 18- درجه سانتيگراد بود. همچنين تفاوت ژنوتيپ ها از نظر LT50el معني دار بود و ميزان آن در دامنه 7/10- درجه سانتيگراد (MLC357) تا 2/16- درجه سانتيگراد (MLC225) قرار داشت.

Lentil (Lens culinaris. Medik) is one of the major cool season pulse crops which could suffer damage under severe cold. Some physiological parameters such as electrolyte leakage (EL) have been used to assess the response of crops to cold conditions. in order to evaluate the possibility of using the EL index for assessing the freezing tolerance of lentil genotypes, a factorial experiment carried out with seven lentil genotypes (MLC7, MLC60, MLC185, MLC225, MLC357, Ghazvin and Robat) and nine freezing temperatures (0, -3, -6, -9, -12, -15, -18, -21 and -24oC) on the base of completely randomized design with three replications on the fall 2008. Results showed that, in all genotypes, EL was increased with decreasing the temperature, and there was significantly difference (P < 0.05) between genotypes for EL. Robat and MLC7 had the highest (28/5%) and the lowest (19/4%) EL%, respectively. The rate of EL% increasing with decreasing the temperature also varied between genotypes, and slop of EL curve in MLC225 and Ghazvin was more than other genotypes. There were differences between genotypes for temperature of maximum EL%. MLC7, MLC185, MLC225 and Robat genotypes reached their maximum EL% at -21°C, whereas temperature of maximum EL% were -15°C for MLC357 and -18°C for MLC60 and Ghazvin genotypes, respectively. There was also significantly difference between genotypes for LT50el and that ranges were from -10.7oC in (MLC357) to -16.2oC in (MLC225).