اثرات تلقيح بذر توسط كودهاي زيستي بر خصوصيات رشدي سه رقم گندم در مرحله سبز شدن در شرايط گلخانه

Effects of Seed Priming by Biofertilizers on Growth Characteristics of three Wheat Cultivars at the Emergence Period under Greenhouse Conditions

به منظور بررسي تاثير كاربرد باكتري هاي افزاينده رشد گياه بر شاخص هاي رشدي گندم، آزمايشي در خردادماه سال 1388 در گلخانه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد به صورت فاكتوريل بر پايه طرح كاملا تصادفي با سه تكرار اجرا شد. فاكتورهاي آزمايش شامل سه رقم گندم بنام هاي چمران، سايونز و گاسكوژن و انواع كودهاي بيولوژيك شامل باكتري هاي حل كننده فسفات، بيوفسفر، نيتروكسين، نيتراژين، تيمار مخلوط (باكتري هاي حل كننده فسفات + بيوفسفر + نيتراژين + نيتروكسين) و تيمار شاهد (عدم تلقيح باكتريايي) بودند. نتايج آزمايش حاكي از آن بود كه كاربرد كودهاي بيولوژيك منجر به بروز اختلافات معني دار در صفات سطح برگ، حجم ريشه و طول اندام زيرزميني و هوايي گرديد. همچنين از نظر صفات سرعت سبز كردن، ميزان سطح برگ، متوسط تعداد برگ در بوته، وزن خشك برگ، وزن خشك كل و نسبت وزن خشك برگ به ريشه بين ارقام مختلف گندم اختلاف معني دار وجود داشت. بيشترين و كمترين سرعت سبز كردن به ترتيب در تيمارهاي گاسكوژن (80/0 بذر در 12 ساعت) و چمران (56/0 بذر در 12 ساعت) حاصل شد. افزون بر اين، نتايج حاصله نشان دهنده معني داري اثرات متقابل كود بيولوژيك و رقم در تمامي صفات مورد مطالعه (سرعت سبز كردن، سطح برگ، سطح ويژه برگ، تعداد برگ در بوته، وزن خشك برگ، وزن خشك ريشه، وزن خشك كل، نسبت وزن خشك برگ به ريشه، طول اندام هوايي، طول اندام زيرزميني، نسبت اندام زيرزميني به هوايي، متوسط طول برگ و حجم ريشه) به جز درصد سبز كردن بود. در مجموع نتايج اين مطالعه نشان داد كه كاربرد كودهاي بيولوژيك نقش مفيد و موثري در بهبود ويژگي هاي رشدي گندم دارد.

In order to investigate the effects of plant growth promoting bacteria on growth characteristic of wheat, an experiment was conducted at the Research Greenhouse, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Iran, in year 2009. A completely randomized design based on factorial arrangement (3×6) with three replications was used. The first factor consisted of three cultivars of wheat (Chamran, Sayonez and Gaskogen) and the second one was biofertilizer types (phosphate suloblizing bacteria, biophosphore, nitroxin, nitragin, mixed and control). Results showed that the effects of biofertilizers were significant on leaf area, root volume, shoot and root length criteria. Moreover, the difference between cultivars on emergence rate, leaf area, leaf number per plant, leaf dry weight, total dry weight and leaf to root dry weight ratio, were significant. The highest and the lowest emergence rate were observed at Gascogen (0.8 seed per 12 hour) and Chamran (0.56 seed per 12 hour) cultivars, respectively. The interaction effects of wheat cultivars and biofertilizers were significant on all studied characteristics (emergence rate, leaf area, specific leaf area, leaf number per plant, leaf dry weight, root dry weight, total dry weight, leaf to root dry weight ratio, shoot length, root length, root to shoot length ratio, mean leaf length and root volume) unless emergence percentage. Overall, our result indicated that biofertilizers had a useful and effective function on improvement of growth characteristics of wheat.