تغييرات اسانس و برخي ويژگي هاي كمي گياه مرزه (Satureja hortensis L.) تحت تاثير مقادير مختلف كود نيتروژن و كمپوست زباله شهري

The Effect of Different Rates of Municipal Compost and N Fertilizer on the Essential Oil and some Vegetative Characteristics of

به منظور بررسي اثر سطوح مختلف كود نيتروژن و كمپوست زباله شهري بر خصوصيات كمي و كيفي گياه دارويي مرزه آزمايشي گلداني در شهرستان داراب در سال 1388 اجرا گرديد. اين پژوهش بصورت فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي با چهار تكرار انجام شد. مقادير مختلف كمپوست در چهار سطح شامل: صفرC0:، 10C1:، 20C2: و 30 C3:تن در هكتار و چهارسطح كود نيتروژن نيز شامل: صفرN0:، 30N1:، 60 N2:و 90N3:كيلوگرم نيتروژن خالص از منبع اوره در هكتار بود. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه اثر ساده مقادير مختلف مصرف نيتروژن، كمپوست و اثر متقابل بين آنها بر عملكرد وزن خشك و ارتفاع، درصد و عملكرد اسانس گياه دارويي مرزه، از نظر آماري معني دار بود. مقايسه ميانگين ها نشان داد كه تيمار 90 كيلوگرم نيتروژن خالص در هكتار به همراه مصرف 30 تن كمپوست زباله شهري در هكتار (N3C3)با ميانگين 8/50 گرم وزن خشك گياه در گلدان بيشترين و تيمارهاي عدم مصرف نيتروژن و كمپوست (N0C0)و عدم مصرف نيتروژن به همراه 10 و 20 تن كمپوست در هكتار (N0C1و N0C2) به ترتيب با ميانگين 69/23 ، 42/23 و 63/24 گرم وزن خشك، كمترين ميزان وزن خشك گياه در گلدان را به خود اختصاص دادند. اثر مصرف كود نيتروژن و كمپوست بر تعداد ساقه فرعي در بوته و اثركاربرد نيتروژن بر قطر ساقه معني داربود. N3 با ميانگين 75/24 ساقه فرعي و C3 با ميانگين 19/22 ساقه فرعي، بيشترين تعداد ساقه فرعي در بوته را داشتند. N2C3با ميانگين 13/2 بيشترين درصد اسانس را توليد كرد. بيشترين عملكرد اسانس از تركيب تيماري N3C3 به دست آمد.همبستگي بالا و معني داري بين عملكرد اسانس با ارتفاع بوته و تعداد شاخه فرعي بود. بطور كلي نتايج اين آزمايش نشان داد كه براي توليد بيشتر درصد اسانس و براي داشتن ماده خشك بيشتر سطح N2C3مناسب به نظر مي رسد.

To evaluate the effect of different levels of nitrogen fertilizer and municipal compost on the essential yeild of savory pot experiment in 2009 was carried out in the Darab region. Different doses of compost was in four levels, including: zero C0:, 10C1:, 20C2: and 30C3: tons per hectare and nitrogen fertilizer include: zero N0:, 30N1:, 60 N2: and 90N3: kg of pure nitrogen from urea per hectare. Analysis of variance showed that the consumption of different amounts of nitrogen, compost and interaction between them on dry matter yield and height, percentage and yield of essential oil of savory, is statistically significant. Comparison of mean showed that treatment 90 kg N/ha along with 30 tons of municipal compost consumption per hectare (N3C3) with an average 50/8 g dry weight in pot greatest and treatments without N and compost (N0C0) and non-N with 10 and 20 tons of compost ha (N0C1 and N0C2) were mean 23/69, 23/42 and 24/63 g dry weight, the lowest plant dry weight were allocated to pot. N fertilizer and compost on the number of lateral branches per plant and nitrogen application on mean stem diameter was significant. N3 with an average 24/75 lateral branches and C3 with a mean 22/19 lateral branches, were the highest number of lateral branches per plant. N2C3 with mean of 2/13 percent of most essential oil produced. The most essential yield of the combination treatment N3C3, respectively. Generally produce more essential oil percent and to have more dry matter level N2C3 be seems appropriate.